Ý tưởng của nhà sáng lập Amazon: Xây trung tâm dữ liệu ngoài vũ trụ

4 giờ trướcBài gốc

Theo Bezos, trong vòng 10 đến 20 năm nữa, những trung tâm dữ liệu quy mô gigawatt sẽ được xây dựng trong không gian quỹ đạo Trái đất và có khả năng vượt trội so với những trung tâm dữ liệu hiện nay dưới mặt đất. Song song với đó, ông cũng so sánh làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI) hiện tại với “cơn sốt internet” đầu thập niên 2000, khẳng định những lợi ích lâu dài của nó sẽ bền vững bất chấp nguy cơ bong bóng đầu cơ.

Năng lượng mặt trời và giấc mơ trung tâm dữ liệu ngoài vũ trụ

Theo nhà sáng lập Amazon, lý do khiến ý tưởng “trung tâm dữ liệu ngoài vũ trụ” khả thi chính là yếu tố năng lượng. Trên Trái đất, các trung tâm dữ liệu ngày càng đòi hỏi lượng điện năng khổng lồ để vận hành và làm mát hệ thống máy chủ, chưa kể việc khai thác nước ngọt để hạ nhiệt khiến nhiều quốc gia lo ngại về tính bền vững. Ngược lại, trong không gian, nguồn năng lượng mặt trời sẵn có 24/7, không bị che khuất bởi mây, mưa hay biến đổi khí hậu, sẽ trở thành “mỏ vàng” cho việc vận hành các cụm máy tính khổng lồ.

Jeff Bezos đưa ra ý tưởng mang màu sắc khoa học viễn tưởng

Ông nhấn mạnh: nếu muốn huấn luyện các mô hình AI cỡ lớn với hàng tỉ, thậm chí hàng nghìn tỉ tham số, thì môi trường ngoài vũ trụ sẽ là lựa chọn lý tưởng. Chỉ trong vòng một đến hai thập niên tới, chi phí xây dựng và vận hành trung tâm dữ liệu trong không gian có thể rẻ hơn so với mặt đất. Ngoài sự thay đổi về công nghệ, nó còn là bước ngoặt trong tư duy: từ việc khai thác tài nguyên trên Trái đất sang việc tận dụng không gian để phục vụ cho nhu cầu ngày càng tăng của nhân loại.

Để củng cố quan điểm, Bezos lấy ví dụ từ chính những vệ tinh thời tiết và viễn thông mà chúng ta đã quen thuộc. Một khi việc đưa thiết bị lên quỹ đạo trở nên rẻ hơn, việc xây dựng các hạ tầng công nghệ như trung tâm dữ liệu cũng chỉ là bước đi tiếp theo. Sau dữ liệu, rất có thể những ngành sản xuất đặc biệt – vốn cần điều kiện khắc nghiệt của không gian – cũng sẽ dịch chuyển lên vũ trụ.

Tuy nhiên, Bezos cũng không phủ nhận những thách thức: việc bảo trì và nâng cấp sẽ khó khăn hơn nhiều so với mặt đất; chi phí phóng tên lửa vẫn còn đắt đỏ và mỗi lần phóng đều tiềm ẩn nguy cơ thất bại. Song, dường như ông rất tin tưởng rằng xu thế phát triển hạ tầng không gian là tất yếu, bởi con người luôn tìm cách mở rộng giới hạn.

Làn sóng AI và bài học từ thời kỳ dot-com

Ngoài ý tưởng đột phá về trung tâm dữ liệu, Bezos còn đưa ra góc nhìn về làn sóng trí tuệ nhân tạo đang lan rộng khắp địa cầu. Ông cho rằng AI hiện nay rất giống với internet cách đây 25 năm: ban đầu là sự hứng khởi khổng lồ, sau đó chắc chắn sẽ có bong bóng đầu cơ, nhưng những giá trị thực sự thì sẽ trường tồn.

Các trung tâm dữ liệu trong kỷ nguyên AI ngày càng ngốn năng lượng

Theo Bezos, xã hội cần tách bạch giữa “sự thật” và “cơn sốt”. Có thể sẽ có những công ty công nghệ bị thổi phồng rồi sụp đổ, giống như hàng loạt doanh nghiệp dot-com đầu thập niên 2000. Nhưng internet sau cú vỡ bong bóng vẫn tiếp tục phát triển, định hình thế giới hiện đại và AI cũng sẽ như vậy.

Ông nhấn mạnh rằng AI sẽ mang lại lợi ích trên diện rộng, từ công nghiệp, giáo dục, y tế cho đến giải trí và khoa học. Sự lan tỏa của AI không chỉ gói gọn trong một vài ngành nghề, mà sẽ đi vào từng lĩnh vực của đời sống, giống như internet ngày nay đã trở thành hạ tầng cơ bản.

Một điểm thú vị trong phát biểu của Bezos là ông luôn đặt AI song hành với ý tưởng khai thác không gian. Đối với ông, hai xu hướng này không tách rời mà bổ sung cho nhau. Những mô hình AI siêu lớn cần năng lượng và hạ tầng tính toán khổng lồ, và không gian sẽ là lời giải. Đồng thời, AI cũng sẽ giúp quản lý, giám sát và vận hành các hạ tầng ngoài vũ trụ một cách thông minh hơn.

Nếu nhìn rộng hơn, phát biểu của Bezos phản ánh chính triết lý mà ông từng nhiều lần nhắc đến: không gian là biên giới mới để cải thiện cuộc sống trên Trái đất. Với Amazon Web Services (AWS) - mảng điện toán đám mây khổng lồ của Amazon, nhu cầu năng lượng và hạ tầng xử lý dữ liệu sẽ ngày càng tăng. Việc đặt trung tâm dữ liệu trong không gian có thể vừa giải quyết bài toán năng lượng sạch, vừa mở ra lợi thế cạnh tranh mới.

Câu hỏi đặt ra là: liệu đây chỉ là ý tưởng kiểu khoa học viễn tưởng hay sẽ trở thành hiện thực trong vòng 20 năm tới? Có lẽ câu trả lời phụ thuộc vào tốc độ tiến bộ của công nghệ tên lửa tái sử dụng, khả năng giảm chi phí phóng và mức độ sẵn sàng đầu tư của các tập đoàn công nghệ.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào những gì con người đã làm được trong 60 năm qua, từ lần đầu tiên đưa vệ tinh lên quỹ đạo, đến internet vệ tinh phủ khắp thế giới hay những sứ mệnh đưa tàu thăm dò tới rìa hệ Mặt trời, thì viễn cảnh trung tâm dữ liệu trong không gian không còn quá xa vời.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/y-tuong-cua-nha-sang-lap-amazon-xay-trung-tam-du-lieu-ngoai-vu-tru-238414.html