Câu chuyện xe điện ở Phúc Kiến

7 giờ trướcBài gốc

Xe điện trên đường phố ở Hạ Môn, tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc.

Người dân trong nước do lâu nay đã quen sử dụng nhiên liệu xăng dầu nên bước đầu còn những băn khoăn khi chuyển sang phương tiện động cơ điện. Thực tế, nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ đã khuyến khích và có lộ trình chuyển đổi từ lâu, trong đó quốc gia láng giềng là Trung Quốc từ lâu đã tiến đến gần như hoàn toàn sử dụng các phương tiện động cơ điện trong giao thông. Đây là yêu cầu tất yếu trong quá trình phát thải xăng dầu, hạn chế ô nhiễm, bảo vệ môi trường.

Nhiều chính sách hỗ trợ

Ở một số thành phố lớn thuộc tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc) mà chúng tôi đến như: Hạ Môn, Tuyền Châu, Mai Châu, Ninh Đức, mặc dù là đô thị khá sầm uất, đông đúc và ngay vào giờ cao điểm tan tầm, xe cộ tấp nập nhưng đường phố vẫn không ồn ào, thậm chí còn khá yên tĩnh do hầu như toàn bộ phương tiện di chuyển trên đường đều sử dụng động cơ điện. Xe máy ở đây phần lớn có kiểu dáng giống như xe Lead, được dùng trong hầu hết sinh hoạt hằng ngày như: đi làm, đi học, đưa đón con, đi siêu thị, giao hàng… Nhiều xe còn linh động lắp thêm mái che bằng nhựa trong để che mưa nắng, thậm chí có cả bộ che làm ấm tay vào mùa đông. Nhờ xe máy, ô tô không sử dụng xăng dầu nên không khí trong thành phố khá thoáng đãng, không phải chịu cảnh khói xe mù mịt, chất lượng môi trường sống được cải thiện rõ rệt.

Để thực hiện được điều đó, chính quyền ở Trung Quốc nói chung và Phúc Kiến nói riêng, đã có những lộ trình lâu dài với các chính sách phù hợp, hướng đến toàn dân đồng thuận thực hiện chiến lược chuyển đổi từ sử dụng xe máy, ô tô chạy bằng xăng dầu truyền thống sang sử dụng động cơ điện.

Theo Chỉ thị 20/CT-TTg, đến ngày 1-7-2026, Hà Nội không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường vành đai 1; từ ngày 1-1-2028, không có xe mô tô, xe gắn máy, hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường vành đai 1, vành đai 2; từ năm 2030, tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường vành đai 3. Ngoài ra, Thủ tướng chỉ đạo trước ngày 30-9-2025 phải ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ người dân chuyển đổi từ phương tiện sử dụng xăng, dầu sang phương tiện sử dụng điện.

Không phải mới đây, mà hàng chục năm về trước, Chính phủ Trung Quốc đã có những động thái trong chiến lược chuyển đổi. Từ năm 1986, chính quyền Bắc Kinh có quy định hạn chế xe máy chạy bằng xăng trong đường vành đai 3 của thủ đô, và đến năm 2000 thì lệnh cấm được mở rộng ra khu vực đường vành đai 4. Lệnh cấm này cũng dần được áp dụng trước ở các thành phố lớn, như tại Phúc Kiến bắt đầu được thi hành từ năm 2007 và được mở rộng phạm vi cấm dần dần nhằm tạo điều kiện cho người dân có thời gian thích ứng, chuyển đổi. Đến nay, đã có khoảng 200 thành phố của Trung Quốc cấm xe xăng toàn bộ hoặc một phần, một số khu vực.

Không chỉ dùng mệnh lệnh hành chính, nhằm khuyến khích người dân sử dụng các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường, Trung Quốc đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ chuyển đổi, trong đó phải kể đến chính sách hỗ trợ về giá đối với các doanh nghiệp sản xuất lẫn người tiêu dùng động cơ điện. Từ năm 2009 đến nay, Chính phủ Trung Quốc đã chi ít nhất 230 tỷ USD để trợ cấp cho các nhà sản xuất xe điện.

Chị Ngô Chiêu Đệ (Wu Zhao Di), cựu sinh viên chuyên ngành Giao thông vận tải và vận tải biển Trường đại học Tập Mỹ (Jimei University) mà chúng tôi làm quen tại Phúc Kiến cho biết, khi chị vào đại học đã được cha mẹ mua cho chiếc xe máy điện giá chỉ xấp xỉ 1 ngàn tệ (khoảng 3,6 triệu đồng), chiếm 10% thu nhập một tháng của gia đình nên việc mua xe không là gánh nặng. Hiện nay, giá một chiếc xe máy điện tại Phúc Kiến dao động từ 1,5-3 ngàn tệ, chiếm khoảng 20% bình quân thu nhập tháng/người, còn giá một số loại ô tô điện của hãng BYD có giá chỉ từ 10 ngàn USD (khoảng 260 triệu đồng). Với mức giá này, xe máy, ô tô điện ở Trung Quốc rẻ hơn xe sử dụng xăng, dầu. Ngoài ra, các chi phí, thủ tục đăng ký xe máy, ô tô điện, chi phí mua bảo hiểm cũng rẻ hơn xe xăng.

Sự phát triển mạnh mẽ của xe điện, đặc biệt là xe máy, cũng đem đến một số bất cập. Những chiếc xe điện nhỏ gọn, di chuyển linh hoạt khi kẹt xe, luồn lách trên phố, lấn sang làn xe ô tô cản trở ô tô đang chạy với vận tốc cao, thậm chí đi lên vỉa hè chiếm đường người đi bộ... đang trở thành điều đau đầu ở các đô thị. Cuối năm 2017, chính quyền thành phố Phúc Châu, tỉnh Phúc Kiến quyết tâm chỉnh đốn tình trạng này và chỉ trong vòng một tháng có hơn 140 ngàn phương tiện bị lập biên bản, trên 22 ngàn xe bị tịch thu. Do giá rẻ, nhiều chủ xe đã bỏ luôn, dẫn đến bãi giữ xe vi phạm rộng hàng ngàn mét vuông bị lấp đầy. Mới đây, lực lượng cảnh sát ở Phúc Kiến tuyên truyền, vận động, sau đó sẽ tiến đến xử phạt các xe máy điện lắp mái che nhựa vì gây mất an toàn giao thông.

Từ năm 2024, Chính phủ Trung Quốc còn có chính sách hỗ trợ “đổi xe cũ lấy xe mới” để khuyến khích người dân bỏ loại xe cũ, lạc hậu tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, đổi xe sử dụng pin lithium-ion sang pin axít chì an toàn hơn. Chị Ngô Chiêu Đệ cho hay, bình quân mỗi chiếc xe chuyển đổi hỗ trợ khoảng 400 tệ nên được người dân hưởng ứng.

Tiện ích cho dân

Muốn thuyết phục người dân mạnh dạn chuyển đổi phương tiện, không chỉ hỗ trợ về giá, mà việc đáp ứng cơ sở vật chất về hạ tầng, cụ thể là các trạm sạc điện để người dân tiện lợi tối đa khi sử dụng xe điện là điều rất quan trọng. Ngày nay, các trạm sạc công cộng, điểm sạc điện, đổi pin có thể bắt gặp mọi lúc, mọi nơi trên đường phố, các khu dân cư, trạm dừng chân, thậm chí ở cả các tiệm tạp hóa nhỏ ở Phúc Kiến. Khi chúng tôi đi từ Hạ Môn đến Mai Châu, với quãng đường 320km và thời gian di chuyển gần 4 tiếng đồng hồ, trên đường đi xe chỉ cần ghé một trạm dừng chân 30 phút, trong lúc mọi người đi vệ sinh, ăn uống thì tài xế tranh thủ sạc pin, rất thuận tiện.

Ngoài ra, để người dân mặn mà hơn với xe điện, việc cải tiến pin theo hướng sạc nhanh, giá rẻ cũng rất cần thiết; nếu không, thời gian sạc pin kéo dài vài tiếng đồng hồ sẽ dễ gây mất kiên nhẫn, chi phí sạc cao cũng làm nản lòng người tiêu dùng. Có một điều khá thú vị là CATL - một trong những hãng sản xuất pin hàng đầu, chiếm 33% thị trường pin xe điện của thế giới, trong đó có Tesla, Kia, BMW - là của ông chủ Zeng Yuqun, người Phúc Kiến, trụ sở công ty đặt tại thành phố Ninh Đức từ năm 2011. Với lợi thế ấy, Trung Quốc, trong đó có Phúc Kiến, đã đi đầu trong lộ trình sử dụng, chuyển đổi pin công nghệ cao với giá rẻ. Từ cuối năm 2022, ở Ninh Đức đã đặt trạm sạc xe điện thông minh siêu nhanh tích trữ năng lượng mặt trời, có thể sạc 20 chiếc xe cùng lúc. Chỉ cần 7-8 phút sạc, xe đủ năng lượng để chạy 200km, đồng thời trụ sạc sẽ kiểm tra tình trạng thực tế của pin đang được sạc và gửi kết quả kiểm tra hiệu suất pin kèm các đề xuất bảo trì pin cho chủ xe. Đến nay, một số đô thị ở Phúc Kiến đã xây dựng được trạm sạc thông minh, rất tiện lợi cho người tiêu dùng.

Nếu có được các chính sách hỗ trợ hợp lý, cùng những tiện ích như trên, chắc hẳn người dân sẽ nhanh chóng đồng thuận chuyển đổi từ xe chạy bằng xăng dầu sang điện.

Hà Lam

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/dong-nai-cuoi-tuan/202508/cau-chuyen-xe-dien-o-phuc-kien-2562767/