Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải giám sát thường xuyên, kể cả đột xuất để phát hiện những vấn đề bất cập, kịp thời tháo gỡ khó khăn.
Hoạt động chất vấn trở thành hình thức giám sát hiệu quả của Quốc hội
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, đây là lần đầu tiên Quốc hội tổ chức diễn đàn; khẳng định việc giám sát đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo thực hiện từ năm 1946. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã giám sát ở những địa bàn quan trọng về kinh tế, xã hội, đi gần dân, sát dân, để hiểu dân. Chủ tịch Quốc hội các khóa cũng đã chú trọng việc giám sát nhằm kiến tạo, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Còn giám sát ngày nay là để kiến tạo phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự và phát biểu tại diễn đàn của Quốc hội về giám sát với chủ đề "Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển"
Thời gian vừa qua, Quốc hội khóa 15 rất quan tâm tới công tác giám sát, nhiều cuộc giám sát đã được thực hiện hết sức nghiêm túc, có chất lượng và được báo cáo công khai với Đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân.
Theo đó, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về hoạt động giám sát được quan tâm với sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, cơ quan kiểm toán Nhà nước, cơ quan thanh tra, các cơ quan báo chí ở Trung ương và địa phương.
Theo Chủ tịch Quốc hội, hoạt động chất vấn trở thành hình thức giám sát hiệu quả của Quốc hội. Tại các kỳ họp Quốc hội đều có hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn. Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội có những phiên giải trình về những vấn đề cử tri, nhân dân quan tâm.
Thời gian qua, Quốc hội luôn đồng hành với Chính phủ. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Đảng bằng đường lối, chủ trương đúng đắn, định hướng phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh. Trên cơ sở đó, Chính phủ trình Luật, Nghị quyết để Thường vụ Quốc hội, Quốc hội quyết định những vấn đề về thể chế, xây dựng pháp luật, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.
Bên cạnh đó, công tác dân nguyện đã được tổng hợp báo cáo hằng tháng ở phiên họp của Ủy ban thường vụ Quốc hội. Đặc biệt, hoạt động giám sát các văn bản quy phạm pháp luật ngày càng thiết thực, hiệu quả, năm sau tốt hơn năm trước.
Điểm lại những mặt tác động tích cực trong công giám sát, song Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đã chỉ ra những hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong giám sát như việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát thời gian vừa qua chưa đầy đủ, việc theo dõi, đôn đốc thực hiện các kết luận giám sát chưa thực hiện quyết liệt, thường xuyên.
Công tác phối hợp giữa hoạt động giám sát Quốc hội với hoạt động kiểm toán, thanh tra có lúc chưa chặt chẽ; chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi để nhân dân cử tri thực hiện quyền giám sát; cơ chế, điều kiện đảm bảo cho hoạt động giám sát chưa đáp ứng được yêu cầu.
Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản pháp luật
Chính vì vậy, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, đây là những vấn đề cần quan tâm giải quyết và diễn đàn hôm nay sẽ thảo luận các giải pháp, trong đó phát huy ưu điểm, khắc phục những thiếu sót.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại diễn đàn
Chủ tịch Quốc hội cho biết, tại kỳ họp gần đây, Quốc hội khóa 15 đã ban hành các luật, nghị quyết cùng với đổi mới trong Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó phân cấp phân quyền mạnh mẽ cho Chính phủ và chính quyền địa phương theo chỉ đạo của Tổng bí thư Tô Lâm với phương châm, địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.
Trong tình hình thực tế hiện nay, trong việc thực hiện mô hình chính quyền hai cấp. Vậy làm sao để hoạt động chính quyền địa phương hai cấp đảm bảo được yêu cầu trong thời gian tới, để hoạt động giám sát Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội đi vào thực chất để giám sát luật, nghị định, thông tư. Xem luật đã ban hành thì Nghị định có theo kịp thời không; nghị định có trúng với luật không? xem xét thông tư có trúng với nghị định, luật hay không. Đây là vấn đề phải làm thường xuyên. Ví dụ 1 năm có hai cuộc giám sát của Quốc hội, 2 cuộc giám sát Ủy ban thường vụ Quốc hội. Tới đây, chúng ta có thể làm chỉ một cuộc giám sát của Quốc hội, nhưng Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải giám sát nhiều, thường xuyên, kể cả đột xuất để phát hiện những vấn đề bất cập, kịp thời tháo gỡ khó khăn.
Đặc biệt, hiện nay kinh tế - xã hội luôn có diễn biến, thay đổi liên tục, đòi hỏi phải điều chỉnh Luật, Nghị định, Thông tư cho phù hợp tình hình thế giới, tình hình trong nước.
Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội, để tới đây sửa Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa 15 tới đây để đảm bảo các nghị quyết giám sát được thực hiện nghiêm túc trong thực tiễn.
Các đại biểu tham dự diễn đàn chụp ảnh chung
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, quán triệt tinh thần trong bài phát biểu Phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 15, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu rõ: Cần sớm nghiên cứu xác định rõ phương pháp, hình thức giám sát tối cao của Quốc hội phù hợp thực tiễn, tránh trùng dẫm với hoạt động của các cơ quan Nhà nước khác gây lãng phí. Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản pháp luật; chú trọng theo dõi, xem xét, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát.
Diễn đàn được tổ chức trong 1 ngày, có 2 chuyên đề: “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước” và “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật”.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các diễn giả và đại biểu tham gia trao đổi, thảo luận tập trung, đi thẳng vào các nội dung trọng tâm, đề xuất những giải pháp cụ thể và thiết thực. Kết thúc Diễn đàn, Ban Tổ chức sẽ xây dựng Báo cáo tổng thuật gửi tới Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, Ban, ngành và địa phương để kịp thời phục vụ việc sửa đổi toàn diện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân và sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tin tưởng rằng: "Diễn đàn sẽ nhận được nhiều ý kiến trí tuệ, tâm huyết, trách nhiệm của các các vị đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, đóng góp tích cực vào việc hoàn thiện thể chế liên quan đến hoạt động giám sát trong giai đoạn mới của đất nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực".
Lê Tuyết/VOV