Có tỉnh 89/166 xã, phường không có công chức có chuyên môn giáo dục

3 giờ trướcBài gốc

Tại Hội thảo Khoa học Quốc gia với chủ đề: “Phát triển năng lực quản lý nhà nước về giáo dục cho cán bộ quản lý cấp Sở, Xã và cơ sở giáo dục khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp” do Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Học viện Quản lý Giáo dục tổ chức, nhiều tham luận từ các Sở Giáo dục và Đào tạo đã chỉ ra bức tranh thực tế về công tác quản lý giáo dục ở địa phương sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và sáp nhập tỉnh, thành.

Theo báo cáo, điểm khó chung ở hầu hết địa phương là phần lớn số công chức phụ trách giáo dục hiện nay ở các xã, phường còn thiếu hoặc chưa có chuyên môn về giáo dục, trong khi công việc quá tải khiến việc giải quyết các vấn đề gặp khó khăn.

Phóng viên đã tiến hành tổng hợp từ báo cáo của nhiều tỉnh, thành để làm rõ hơn những điểm khó của các địa phương khi bố trí nhân sự phụ trách giáo dục ở cấp xã, phường khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Ở khu vực miền Bắc, sau khi sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp tại thành phố Hà Nội, số công chức công tác tại các Phòng Giáo dục và Đào tạo cấp huyện (cũ) được điều động để thực hiện theo dõi giáo dục thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã. Trong đó, có 95 trưởng phòng, 211 phó trưởng phòng và 199 chuyên viên, được bố trí tại 126 đơn vị hành chính cấp xã.

Việc trao đổi thông tin hai chiều trong chỉ đạo và triển khai nhiệm vụ chuyên môn vẫn còn nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do địa bàn thành phố rộng, số lượng trường học lớn, trong khi ở một số xã, phường đội ngũ công chức Phòng Văn hóa - Xã hội xuất thân từ các lĩnh vực khác, thiếu kinh nghiệm về giáo dục. Nhiều xã, phường chưa bố trí được cán bộ chuyên trách hoặc am hiểu sâu về giáo dục, dẫn đến lúng túng trong tham mưu và hạn chế khả năng theo dõi, đánh giá chất lượng giáo dục một cách bài bản, thường xuyên.

Giao ban Phòng Văn hóa - Xã hội Ủy ban nhân dân xã Thanh Oai (Hà Nội). Ảnh minh họa: Trang thông tin điện tử xã Thanh Oai - Thành phố Hà Nội.

Tại tỉnh Lai Châu hiện có 42 công chức phụ trách lĩnh vực giáo dục và đào tạo tại Phòng Văn hóa - Xã hội của 38 xã, phường. Số lượng công chức được bố trí cho lĩnh vực này còn thiếu so với nhu cầu thực tế, một số địa phương phải bố trí công chức kiêm nhiệm hoặc tăng cường viên chức, công chức từ cơ quan khác để thực hiện nhiệm vụ.

Về chất lượng và trình độ chuyên môn, trong tổng số 42 công chức phụ trách, có 38 người có trình độ chuyên môn thuộc lĩnh vực giáo dục và đào tạo, chiếm khoảng 90%. Song, vẫn còn một số trường hợp chưa được đào tạo chuyên ngành giáo dục, dẫn đến hạn chế trong việc tham mưu chuyên sâu cho cấp ủy, chính quyền về công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục.

Tại tỉnh Lạng Sơn, đội ngũ công chức Phòng Văn hóa - Xã hội tại nhiều xã, phường chưa đủ nhân lực có chuyên môn về giáo dục và đào tạo để giao phụ trách lĩnh vực giáo dục.

Tính đến thời điểm cuối tháng 9 (sau 3 tháng thực hiện chính quyền địa phương hai cấp), có 2/65 xã, phường chưa có công chức phụ trách về giáo dục; 60/65 xã, phường có 1 công chức phụ trách giáo dục mỗi xã; 3/65 xã, phường có 2 công chức phụ trách giáo dục mỗi xã; 19/65 xã, phường có công chức phụ trách giáo dục không có chuyên môn về giáo dục.

Biểu đồ: Hồng Mai

Qua thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo (tại thời điểm tháng 10/2025), đội ngũ công chức thuộc Phòng Văn hóa - Xã hội của 56 xã tại tỉnh Cao Bằng, có 140 công chức phụ trách giáo dục.

Với nguồn nhân lực của ngành tại các xã, phường còn mỏng chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn; việc triển khai công tác tham mưu quản lý nhà nước về lĩnh vực giáo dục của một số Phòng Văn hóa - Xã hội cấp xã còn lúng túng, chưa kịp thời đáp ứng yêu cầu.

Bên cạnh đó, có công chức chuyên ngành đào tạo không thuộc lĩnh vực giáo dục cũng ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả hoạt động, công tác tổng hợp báo cáo đôi khi chưa kịp thời,… nên gây khó khăn trong công tác tổng hợp báo cáo của cơ quan quản lý cấp tỉnh.

Còn tại tỉnh Ninh Bình, một số Phòng Văn hóa - Xã hội hoặc bộ phận chuyên trách tại cấp xã chưa được kiện toàn về nhân sự quản lý giáo dục. Cụ thể, không có cán bộ chuyên trách hoặc cán bộ được đào tạo bài bản về quản lý giáo dục như trước đây ở Phòng Giáo dục và Đào tạo cấp huyện.

Một số cán bộ hiện có tại cấp xã, phường chưa được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng chuyên sâu về quản lý giáo dục, dẫn đến sự lúng túng trong việc nắm bắt, triển khai các văn bản chỉ đạo và chính sách mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tỉnh và Sở Giáo dục và Đào tạo.

Ảnh minh họa: Trường Trung học phổ thông Chuyên Lương Văn Tụy (tỉnh Ninh Bình)

Tại thành phố Hải Phòng, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu với Ủy ban nhân dân thành phố, Sở Nội vụ sắp xếp, bố trí nhân lực theo dõi giáo dục có ít nhất có 1 cán bộ có chuyên môn giáo dục chuyển từ Phòng Giáo dục và Đào tạo các quận, huyện (cũ) về Phòng Văn hóa - Xã hội thuộc Ủy ban nhân dân xã, phụ trách về lĩnh vực giáo dục.

Tuy nhiên, hiện nay Hải Phòng có 114 xã, phường, đặc khu đã phân công 114 cán bộ phụ trách giáo dục, nhưng trong đó chỉ có 68/114 người có chuyên môn về giáo dục (chiếm tỷ lệ 59,6%).

Ảnh chụp màn hình.

Ở khu vực miền Trung, số cán bộ quản lý của 166 Phòng Văn hóa - Xã hội các phường, xã của tỉnh Thanh Hóa là 348 người. Theo thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa, trên địa bàn tỉnh hiện nay, chỉ có 77/166 xã, phường (chiếm 46,39%) có ít nhất 1 công chức (bao gồm cả lãnh đạo phòng) đã công tác tại Phòng Nội vụ hoặc tại Phòng Giáo dục và Đào tạo thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện (cũ) được bố trí về Phòng Văn hóa - Xã hội cấp xã.

Còn lại 89 xã, phường (chiếm 53,61%) không có công chức thuộc Phòng Văn hóa - Xã hội được bố trí từ Phòng Nội vụ, hoặc từ Phòng Giáo dục và Đào tạo (cũ) về.

Một số xã khác chưa bố trí được công chức phụ trách giáo dục và đào tạo, lãnh đạo phòng đồng thời phụ trách tham mưu về lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

Biểu đồ: Hồng Mai

Tỉnh Gia Lai bố trí 294 công chức/135 xã, phường theo dõi quản lý công tác giáo dục tại địa phương, trong đó có 28 thạc sĩ, 266 cử nhân.

Tuy nhiên, khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, bỏ cấp huyện (gồm 28 Phòng Giáo dục và Đào tạo của 2 tỉnh cũ) nhiều nội dung công việc trước đây được chuyển về cho cấp xã quản lý.

Do đó, tại một số xã, việc thiếu công chức có chuyên môn hoặc kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục khiến quá trình triển khai các nhiệm vụ của ngành gặp nhiều khó khăn. Công tác phân cấp quản lý, sử dụng công chức, viên chức cũng còn vướng mắc do hệ thống văn bản của Trung ương thiếu thống nhất, chức năng nhiệm vụ giữa các cấp còn chồng chéo. Bên cạnh đó, tỉnh chưa ban hành quy định phân cấp riêng, dẫn đến việc thực hiện trên địa bàn chưa đồng bộ.

Ở khu vực miền Nam, tại thành phố Hồ Chí Minh, hiện có 168 phường, xã, đặc khu. Trong đó, 7 trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã, phường từng làm công tác giáo dục; 15 phó trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội từng làm công tác giáo dục; 202 lãnh đạo, công chức Phòng Văn hóa - Xã hội từng làm công tác giáo dục ở cơ sở giáo dục, Phòng Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo hoặc các cơ quan giáo dục khác. Số lãnh đạo, công chức Phòng Văn hóa - Xã hội có trình độ đào tạo liên quan đến giáo dục (sư phạm, đào tạo, giáo viên, quản lý giáo dục, giáo dục học) là 173.

Ngoài ra, số phường, xã không có người từng làm công tác giáo dục là 35/168.

Còn tại tỉnh Đồng Nai có 95 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 23 phường và 72 xã. Báo cáo của Sở Giáo dục và Đào tạo nêu rõ, công tác điều động, triệu tập cán bộ Phòng Văn hóa - Xã hội cấp xã tham gia tập huấn, hội nghị, hội thảo theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo còn gặp nhiều khó khăn do Phòng Văn hóa - Xã hội không có người đáp ứng yêu cầu hoặc có nhưng xin không tham gia vì phải đảm nhiệm nhiều công việc.

Việc quản lý, chỉ đạo chuyên môn của Sở Giáo dục và Đào tạo đối với cấp học mầm non, tiểu học, trung học cơ sở hiện nay được vận hành theo quy trình: từ Sở Giáo dục và Đào tạo tới Ủy ban nhân dân cấp xã; từ Ủy ban nhân dân cấp xã tới Phòng Văn hóa - Xã hội; từ Phòng Văn hóa - Xã hội tham mưu nội dung văn bản chỉ đạo tới trường học thuộc địa bàn. Quy trình trên làm chậm thời gian, tiến độ triển khai, thực hiện nhiệm vụ chuyên môn theo yêu cầu.

Tại tỉnh Tây Ninh, công chức phụ trách giáo dục các phường, xã là 96 người. Trong đó, chỉ có 36 công chức được đào tạo chuyên môn ngành sư phạm, dẫn đến bước đầu khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp gặp một số khó khăn nhất định trong việc tham mưu lãnh đạo trong việc quản lý điều hành.

Tỉnh An Giang bố trí mỗi xã, phường, đặc khu đều có phân công cán bộ theo dõi lĩnh vực giáo dục thuộc Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu (biên chế thuộc Phòng Văn hóa - xã hội).

Tuy nhiên, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã không đồng đều; một số xã, phường hiện nay còn thiếu nhân sự có trình độ, kinh nghiệm quản lý nhà nước về lĩnh vực giáo dục; một số nhiệm vụ chuyển tiếp từ cấp huyện (cũ) về cấp xã (mới) hiện nay chưa có hướng dẫn đầy đủ nên khó khăn trong việc triển khai thực hiện.

Ủy ban nhân dân các xã, phường chủ yếu thực hiện các nhiệm vụ hành chính, trong khi ngành giáo dục lại đòi hỏi chuyên môn sâu về giáo dục và đào tạo. Nhiều địa phương, cán bộ phụ trách công tác giáo dục không có chuyên môn về giáo dục nên khó khăn trong chỉ đạo, định hướng thực hiện chương trình, kế hoạch, đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá.

Ủy ban nhân dân phường Long Xuyên (tỉnh An Giang) trao quà cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn. Ảnh: Phòng Văn hóa - Xã hội phường Long Xuyên

Trong khi đó, tại tỉnh Vĩnh Long, đội ngũ công chức phụ trách lĩnh vực giáo dục cấp xã ở một số địa phương được bố trí chưa phù hợp với trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và kinh nghiệm công tác lĩnh vực giáo dục, dẫn đến gặp nhiều vướng mắc trong công tác quản lý, chỉ đạo đối với cơ sở giáo dục thuộc thẩm quyền.

Số lượng xã, phường trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long có công chức phụ trách giáo dục đã từng công tác trong ngành giáo dục là 55/124 xã, phường (tỷ lệ 44,35%).

Tại tỉnh Đồng Tháp, toàn tỉnh có 2.661 cán bộ quản lý. Trong đó, Sở Giáo dục và Đào tạo có 29 cán bộ quản lý, gồm 4 cán bộ thuộc ban giám đốc, 25 công chức quản lý các phòng thuộc Sở. Phòng Văn hóa - Xã hội thuộc cấp xã có 102 công chức phụ trách giáo dục và đào tạo.

Nhân lực chuyên môn chưa đủ để thực hiện các nhiệm vụ quản lý văn hóa - xã hội và giáo dục đôi khi còn thiếu (Phòng Văn hóa - Xã hội ở một số xã, phường chưa có công chức ngành giáo dục nên việc tham mưu thực hiện gặp một số khó khăn).

Hồng Mai

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/co-tinh-89166-xa-phuong-khong-co-cong-chuc-co-chuyen-mon-giao-duc-post256185.gd