Dự thảo Luật Dân số: Nghiên cứu các biện pháp tổng thể nhằm đạt được mức sinh thay thế bền vững

8 giờ trướcBài gốc

Cần bảo đảm người dân có mức lương tối thiểu đủ nuôi con

Nghị quyết 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng năm 2017 về công tác dân số trong tình hình mới đặt ra các mục tiêu, đến năm 2030, duy trì vững chắc mức sinh thay thế; giảm chênh lệch mức sinh giữa nông thôn và thành thị, miền núi và đồng bằng; giảm mất cân bằng giới tính khi sinh; nâng cao chất lượng dân số.

ĐBQH Nguyễn Anh Trí (TP. Hà Nội) cho biết, mức sinh thay thế (TFR) hiện nay của Việt Nam là 2,06. Trong khi đó, mức sinh thay thế chung của quốc tế được nghiên cứu là 2,1. Các nghiên cứu cho thấy, khi TFR giảm xuống đến 1,98, khả năng vực dậy mức sinh là vô cùng khó khăn. Bởi vậy, dự thảo Luật Dân số là cơ sở quan trọng để ngăn chặn mức giảm sinh này.

Từ kinh nghiệm của một số quốc gia phát triển trên thế giới, ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân (TP. Hồ Chí Minh) cho biết, nguyên nhân của tỷ lệ sinh đẻ thấp ở một số nước là do thu nhập của hộ gia đình gồm 2 người không đủ để nuôi hai con. Nếu thu nhập của hai người không đủ nuôi 2 con thì họ sẽ không sinh 2 con. Như vậy, mỗi người đi làm phải có tiền lương tối thiểu đủ nuôi bản thân và một người con thì hai người đi làm mới có thể nuôi được hai con.

ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân (TP. Hồ Chí MInh) phát biểu tại phiên thảo luận Tổ chiều 23/10/2025. Ảnh: Quang Khánh

"Đây là đòn bẩy kinh tế quan trọng nhất, nếu điều này không đảm bảo thì mọi chính sách khác chỉ có tác dụng động viên, hỗ trợ chứ không giải quyết được vấn đề", đại biểu Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.

Với cách đặt vấn đề như vậy, đại biểu đề nghị, cần bảo đảm tiền lương tối thiểu để một người đi làm có thể nuôi được mình và một người con là điều kiện trực tiếp, quan trọng nhất để duy trì mức sinh thay thế. Dự thảo Luật nên quy định về chính sách duy trì mức sinh thay thế, trong đó, hằng năm, Nhà nước cần công bố mức lương tối thiểu để người lao động đủ nuôi sống chính mình và một người con.

Cho biết, hiện nay, ở TP. Hồ Chí Minh, mức lương tối thiểu 4,96 triệu đồng/tháng chỉ nuôi được người lao động chứ không nuôi được con, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân đề nghị, cần chuyển từ "mức lương tối thiểu chỉ đủ nuôi chính người lao động sang mức lương tối thiểu đủ nuôi người lao động và một người con" và có lộ trình thực hiện phù hợp.

Đồng thời, theo đại biểu, nên có quy định về nghĩa vụ của người sử dụng lao động trong công tác dân số. Theo đó, người sử dụng lao động có nghĩa vụ bảo đảm mức lương tối thiểu của người lao động tại đơn vị mình phải đủ để nuôi chính họ và một người con theo chính sách của nhà nước; có nghĩa vụ bảo đảm môi trường làm việc không quá hà khắc, áp lực để tạo điều kiện cho người lao động chăm sóc gia đình, con cái.

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cũng lưu ý, các giải pháp khuyến khích, hỗ trợ duy trì mức sinh thay thế cần phải đồng bộ: từ giáo dục, truyền thông, kinh tế, y tế, nhà ở, bình đẳng giới, thi đua... Cần lồng ghép các mục tiêu và giải pháp trong công tác dân số vào các chiến lược, kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội của từng ngành, từng địa phương và của cả nước. Cần đẩy mạnh giáo dục về trách nhiệm công dân đối với đất nước trong công tác dân số; giáo dục về lòng yêu nước, ý thức sinh con để đất nước phát triển bền vững, đồng thời tăng cường giáo dục bình đẳng giới trong xã hội.

Cần có thêm các chính sách hỗ trợ thiết thực

“Nhiều phụ nữ sau khi nghỉ sinh và đi làm trở lại không có chỗ gửi con. Đây là một trong những lý do khiến họ băn khoăn có sinh con nữa hay không”. Nêu thực tế này, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cũng đề nghị, cần phát triển hệ thống giáo dục trường mầm non nhận trông trẻ từ 6 tháng tuổi. Hiện tại, Nhà nước ta đã có chính sách phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 - 5 tuổi; cần tiến tới phổ cập mầm non cho trẻ từ 6 tháng tuổi.

ĐBQH Nguyễn Minh Hoàng (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, chính sách hỗ trợ nuôi con nên bảo đảm công bằng giữa các đối tượng thụ hưởng chính sách, cụ thể là giữa lao động nữ trong khu vực chính thức và lao động nữ trong khu vực phi chính thức.

“Nếu chúng ta quy định chế độ nghỉ thai sản đối với những người trong khu vực chính thức thì đối với lao động phi chính thức rất khó. Nên thay bằng chính sách hỗ trợ phụ nữ sinh con, không cần biết đó là lao động trong khu vực chính thức hay không chính thức. Có thể nghiên cứu các chính sách hỗ trợ phụ nữ sau sinh, chính sách trợ cấp nuôi con nhỏ, hỗ trợ về học phí, chi phí ăn uống ở trường mầm non…", đại biểu đề nghị.

Qua phiên thảo luận tại Tổ vừa qua, các ĐBQH cũng đề nghị, cần có thêm các chính sách khuyến khích, hỗ trợ người lập gia đình và có con. Những chính sách này gồm các chính sách về phát triển nhà ở xã hội, tạo môi trường xã hội thân thiện với gia đình và trẻ em; ghi nhận, động viên các gia đình có từ hai con trở lên…

Bên cạnh đó, đại biểu Quốc hội cũng đề nghị Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phù hợp, thiết thực; nên nghiên cứu thêm những chính sách trợ cấp cho gia đình đông con.

Đơn cử như ở Pháp có rất nhiều gia đình đông con, ít nhất là ba đứa con, bởi những gia đình đông con nhận được rất nhiều trợ cấp của Nhà nước, từ hỗ trợ cước phí giao thông công cộng đến chính sách về thuế, an sinh… đều giảm và người dân tính toán thấy đẻ ba con có lợi hơn là nếu chỉ đẻ một hoặc hai con.

Nếu Nhà nước có nhiều chính sách trợ cấp cho gia đình đông con, có ý kiến đại biểu cho rằng, người dân sẽ cảm thấy “nhẹ gánh” và thoải mái hơn trong việc sinh đẻ, nuôi nấng con cái trưởng thành.

Nhật An

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/du-thao-luat-dan-so-nghien-cuu-cac-bien-phap-tong-the-nham-dat-duoc-muc-sinh-thay-the-ben-vung-10392944.html