Hỗ trợ doanh nghiệp hội nhập quốc tế hiệu quả

một giờ trướcBài gốc

Cần có chính sách hỗ trợ thiết thực dành cho doanh nghiệp trong quá trình hội nhập

Góp ý vào nội dung hội nhập quốc tế của doanh nghiệp (DN), đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho biết: Hiện nay, nhiều DN lớn của Việt Nam đã mở văn phòng đại diện ở nước ngoài, nhất là tại những quốc gia có quan hệ hợp tác, trao đổi hàng hóa và xuất nhập khẩu. Điều này cho thấy năng lực hội nhập của DN Việt Nam đã được mở rộng và phát huy rõ rệt.

Tuy nhiên, theo đại biểu đoàn Đồng Tháp, khung pháp lý hiện hành chưa quy định đầy đủ và cụ thể, dẫn đến việc hoạt động đại diện của DN ở nước ngoài chưa được “hợp thức hóa” một cách rõ ràng. Vì vậy, việc luật hóa, quy định hóa các hoạt động đại diện, xúc tiến thương mại của DN Việt Nam ở nước ngoài là hết sức cần thiết.

Đại biểu cho rằng, cùng với cơ chế đặc thù của nghị quyết, cần có chính sách hỗ trợ thiết thực dành cho DN trong quá trình hội nhập, không chỉ về thủ tục đất đai, cơ sở vật chất, mà còn hỗ trợ về thông tin, pháp lý, kết nối đối tác, bảo vệ quyền lợi khi DN gặp bất cập, tranh chấp hoặc thiệt thòi trên thị trường quốc tế. Vai trò của Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan phải được nhấn mạnh hơn trong Nghị quyết, nhằm trở thành “điểm tựa” cho DN trong các hoạt động xuất nhập khẩu, mở rộng thị trường và xử lý vướng mắc quốc tế.

ĐBQH Phạm Văn Hòa - Đồng Tháp. Ảnh Quốc hội

Đại biểu Trần Thị Vân (đoàn Bắc Ninh) quan tâm đến việc xây dựng cơ chế hỗ trợ DN ứng phó với phòng vệ thương mại. Đại biểu đoàn Bắc Ninh nêu thực tế, thời gian qua, các vụ điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đang tăng nhanh và diễn biến ngày càng phức tạp. Theo thống kê, đến giữa năm 2025, Việt Nam đã phải đối mặt với khoảng 290 vụ việc từ 25 thị trường khác nhau. Việc bị áp thuế phòng vệ thương mại khiến giá xuất khẩu tăng mạnh, giảm sức cạnh tranh, bào mòn lợi nhuận và nguồn lực của DN nhất là trong trường hợp vụ việc bị kéo dài nhiều năm. Nhiều trường hợp, thuế quá cao buộc DN phải rút khỏi thị trường; còn nếu thuế thấp thì lại kìm hãm tốc độ tăng trưởng, làm chậm thời gian mở rộng thị phần. Với DN nhỏ và vừa thì không đủ chi phí để theo đuổi vụ việc, trong khi đây lại chính là đối tượng chịu tác động nặng nề nhất.

Theo đại biểu nếu không có cơ chế hỗ trợ phù hợp thì nguy cơ mất thị trường là hoàn toàn có thể xảy ra cho dù sản phẩm trong nước có chất lượng và năng lực cạnh tranh tốt. Việc xây dựng cơ chế hỗ trợ DN ứng phó với phòng vệ thương mại là cần thiết và cấp bách. Tuy nhiên, cần thiết kế chính sách phù hợp bảo đảm vừa hỗ trợ được DN nhưng không trái với quy định mà WTO cấm.

Đại biểu Trần Thị Vân đề nghị, dự thảo Nghị quyết quy định rõ nguyên tắc sử dụng ngân sách nhà nước trong việc trích lại một phần tiền thuế nhập khẩu nhằm phục vụ công tác phòng vệ thương mại, bảo đảm phù hợp với cam kết quốc tế và giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể.

ĐBQH Trần Thị Vân - Bắc Ninh. Ảnh Quốc hội

Đại biểu Tô Ái Vang (đoàn Cần Thơ) cũng cho rằng, thuế phòng vệ thương mại chưa đủ để hỗ trợ cho DN một cách toàn diện. Từ đó, đại biểu kiến nghị: Bên cạnh chính sách thuế cần xem xét, bổ sung một khoản giao Chính phủ quy định chính sách cụ thể, để hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc cập nhật và cung cấp thông tin về xu hướng của thị trường; tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về Luật Thương mại quốc tế; tiếp cận các mô hình quản trị hiện đại; áp dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất, chế biến, đóng gói, bảo quản sản phẩm, và kết nối để tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu; kết nối với các đối tác tiềm năng, và đẩy mạnh việc tham gia các hội chợ, triển lãm quốc tế. Bên cạnh đó xây dựng cơ chế hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan hải quan và các đối tác quốc tế để tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, giảm bớt các rào cản thương mại. Đồng thời, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, bảo đảm thông quan nhanh chóng, thuận tiện.

Thí điểm áp dụng trực tiếp tiêu chuẩn quốc tế mở cánh cửa tiếp cận công nghệ

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng) đánh giá cao tầm nhìn đột phá của Chính phủ khi đưa Điều 9 về "Thí điểm áp dụng trực tiếp tiêu chuẩn quốc tế, quy chuẩn kỹ thuật được công bố" vào Dự thảo Nghị quyết.

Theo đại biểu, điều này góp phần quan trọng vào việc thực hiện Nghị quyết 59 về “Đẩy mạnh hội nhập quốc tế về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, mở rộng không gian phát triển bền vững và hiện đại hóa đất nước”.

Đại biểu đoàn Lâm Đồng cho rằng, trong kỷ nguyên công nghệ số và toàn cầu hóa, việc quy định cứng nhắc về hồ sơ và quy trình thẩm định nội địa đang tạo ra các rào cản pháp lý, ngăn Việt Nam tiếp cận kịp thời các thành tựu y học, vật liệu và công nghệ cao của thế giới.

Các quy định yêu cầu các đơn vị nhập khẩu phải chứng minh chất lượng sản phẩm bằng cách tuân thủ các thủ tục nội bộ của Việt Nam, thay vì chấp nhận áp dụng trực tiếp tiêu chuẩn quốc tế, quy chuẩn kỹ thuật được công bố, dù nhiều sản phẩm công nghệ cao đã được kiểm định và đạt các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt của các cơ quan hàng đầu thế giới (như EU, Mỹ). Tình trạng này gây ra rào cản lớn đẩy việc tiếp cận các sản phẩm tiên tiến vào thế bế tắc.

Trong khi đó, Việt Nam hiện chưa có đủ đội ngũ chuyên gia và thiết bị chuyên biệt để thẩm định độc lập các nguyên liệu, công nghệ cao trong một số lĩnh vực đặc thù - ví dụ dược chất phóng xạ.

Do đó, việc thí điểm áp dụng trực tiếp tiêu chuẩn quốc tế quy định tại Điều 9 là một cơ chế chuyển đổi tư duy quản lý từ "kiểm soát chi tiết" sang "tin cậy và công nhận tiêu chuẩn toàn cầu". Cơ chế này sẽ tạo ra hành lang pháp lý linh hoạt, đặc biệt cần thiết cho các ngành có tính chuyên môn hóa và yêu cầu bảo mật công nghệ cao, điển hình như: dược phẩm công nghệ cao, vật liệu mới, công nghệ xanh, thiết bị y tế chuyên sâu.

ĐBQH Trịnh Thị Tú Anh - Lâm Đồng. Ảnh Quốc hội

Đại biểu đề nghị Chính phủ cần sớm ban hành danh mục các lĩnh vực, sản phẩm cụ thể được phép thí điểm. Việc này giúp tập trung nguồn lực, khoanh vùng rủi ro và tạo hiệu ứng lan tỏa nhanh chóng trong các lĩnh vực đang có nhu cầu cấp thiết về công nghệ cao.

Bên cạnh đó, cần thành lập một đơn vị liên ngành, chuyên trách đánh giá tính "phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam" (theo Khoản 1 Điều 9). Đơn vị này chỉ tập trung vào các yếu tố ngoại sinh như khả năng bảo quản, vận chuyển, quy trình sử dụng và an toàn môi trường tại Việt Nam, không thẩm định lại chi tiết kỹ thuật đã được quốc tế chứng nhận. Việc tách biệt trách nhiệm này sẽ đảm bảo tốc độ và hiệu lực của cơ chế thí điểm.

Nguyễn Vân-Vân Anh/VOVVN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/ho-tro-doanh-nghiep-hoi-nhap-quoc-te-hieu-qua-post1249159.vov