Ảnh minh họa - Ảnh: Getty Images
Theo kịch bản dự báo mới của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), nhu cầu dầu và khí đốt toàn cầu có thể tiếp tục tăng cho tới giữa thế kỷ này. Dự báo này phản ánh sự điều chỉnh so với dự báo trước đây về “đỉnh nhu cầu dầu” và được đưa ra trong bối cảnh tốc độ ứng dụng công nghệ xanh chậm hơn.
Trong kịch bản này, IEA dự báo nhu cầu dầu và khí đốt tự nhiên sẽ tiếp tục tăng đến năm 2050, trong khi nhu cầu than đá sẽ bắt đầu giảm trước khi thập kỷ này kết thúc.
Trước đó, IEA đã loại bỏ kịch bản này và chuyển sang một kịch bản khác, trong đó năng lượng tái tạo và tốc độ phổ cập xe điện nhanh được dự báo sẽ giúp thế giới dần giảm phụ thuộc vào dầu và khí đốt trong những năm tới. Tuy nhiên, việc Mỹ điều chỉnh chính sách theo hướng dựa nhiều hơn vào nhiên liệu hóa thạch, cùng khả năng nhu cầu xe điện tăng chậm hơn dự kiến, đang khiến IEA phải xem xét lại các dự báo.
Cơ quan có trụ sở tại Paris thường xây dựng các kịch bản trong báo cáo thường niên, và đây là cơ sở tham chiếu quan trọng cho các chính phủ và doanh nghiệp khi hoạch định chính sách năng lượng cũng như kế hoạch đầu tư. Báo cáo mới được công bố trong bối cảnh các quốc gia đang nhóm họp tại Brazil trong khuôn khổ hội nghị thường niên về biến đổi khí hậu của Liên hiệp quốc (UN).
Trong “Kịch bản Chính sách hiện hành” (CPS) dựa trên các chính sách và quy định hiện có, IEA dự báo nhu cầu dầu mỏ toàn cầu sẽ tăng từ khoảng 100 triệu thùng/ngày vào năm ngoái lên 105 triệu thùng/ngày vào năm 2035 và 113 triệu thùng/ngày vào năm 2050, chủ yếu do nhu cầu nguyên liệu của ngành hóa dầu và hàng không.
Cùng với đó, thị phần xe điện trong tổng doanh số ô tô được dự báo sẽ chững lại sau năm 2035 do thiếu hỗ trợ chính sách ở một số khu vực, trừ Trung Quốc và châu Âu. Xu hướng này được cho là sẽ kéo dài đà tăng của nhu cầu dầu sang cả thập niên 2030 và những giai đoạn tiếp theo.
Những năm gần đây, khái niệm “đỉnh tiêu thụ dầu” - thời điểm nhu cầu dầu mỏ toàn cầu đạt mức cao nhất trước khi bước vào xu hướng giảm bền vững - đã trở thành tâm điểm của các cuộc tranh luận về năng lượng. IEA nhiều lần dự báo nhu cầu dầu sẽ đạt đỉnh trước năm 2030, trong khi một số doanh nghiệp trong ngành cho rằng mốc này sẽ đến muộn hơn trong thập kỷ này, thậm chí sau đó.
“Việc IEA quyết định công bố lại kịch bản CPS bắt nguồn từ bối cảnh kinh tế và năng lượng hiện tại đã có nhiều thay đổi. Hiện nay có rất nhiều yếu tố bất định về kinh tế, chính trị lẫn công nghệ. Do đó, chúng tôi muốn xây dựng một kịch bản rộng hơn để xem xét cả những bất định đó”, ông Fatih Birol, giám đốc điều hành IEA cho biết trong một cuộc trả lời phỏng vấn với tờ Wall Street Journal.
Trong ngắn hạn, thị trường dầu vẫn ở trạng thái dư cung nhờ sản lượng ổn định từ các nhà sản xuất chủ chốt ở châu Mỹ và đà tăng nhu cầu còn yếu. Tuy nhiên, theo kịch bản CPS, sản lượng suy giảm tại các mỏ hiện hữu cộng với tiêu thụ gia tăng sẽ nhanh chóng hấp thụ phần dư cung này.
Đến năm 2035, thế giới sẽ cần thêm khoảng 25 triệu thùng dầu mỗi ngày từ các dự án mới để đảm bảo cân bằng thị trường, đồng nghĩa giá dầu phải tăng đủ mạnh để khuyến khích hoạt động đầu tư thăm dò và khai thác.
“Chúng tôi xây dựng các kịch bản dựa trên giả định chính sách khác nhau, phản ánh những lộ trình năng lượng khác nhau với hệ quả khác nhau và không đưa ra xác suất cho bất kỳ kịch bản nào. Việc lựa chọn tập trung vào kịch bản nào tùy thuộc vào các chính phủ, doanh nghiệp và các bên liên quan”, ông Birol cho biết.
Điểm chung của tất cả các kịch bản là nhu cầu năng lượng tái tạo được dự báo tăng nhanh hơn bất kỳ nguồn năng lượng chủ chốt nào, trong đó động lực chính là năng lượng mặt trời. Trung Quốc vẫn là thị trường lớn nhất, chiếm khoảng 45-60% tổng quy mô lắp đặt thiết bị năng lượng mặt trời toàn cầu trong thập kỷ tới và tiếp tục giữ vị trí nhà sản xuất lớn nhất đối với phần lớn công nghệ năng lượng tái tạo.
“Cách đây một thập kỷ, năng lượng tái tạo chỉ chiếm khoảng 1/5 sản lượng điện toàn cầu. Tỷ lệ này hiện đã tăng lên khoảng 1/3, phản ánh tác động của việc chi phí công nghệ năng lượng tái tạo giảm xuống và sự hỗ trợ chính sách tại nhiều thị trường”, báo cáo của IEA nhận định.
Đức Anh