Kiểm soát chặt chẽ chất lượng và chi phí ngay từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư

2 giờ trướcBài gốc

ĐBQH Trần Đình Chung (Đà Nẵng): Phân quyền tối đa cho địa phương trong phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án xây dựng

Ảnh: Phạm Thắng

Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) có nhiều điểm mới, thể hiện rõ định hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, chuyển đổi số và thúc đẩy phát triển xanh. Trong đó, tôi đánh giá cao khi tại khoản 16, Điều 3 đã quy định giải thích khái niệm thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED). Đây là lần đầu tiên thiết kế kỹ thuật tổng thể được đưa vào hệ thống các bước thiết kế và phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, để bảo đảm tính thống nhất và khả thi trong thực hiện, đề nghị làm rõ trách nhiệm thẩm định và thẩm tra đối với bước thiết kế này trong các điều khoản liên quan của Chương II Quản lý hoạt động đầu tư xây dựng, đặc biệt là đối với các dự án công nghiệp quy mô lớn, công nghệ phức tạp, nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng và chi phí ngay từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư.

Tại Điều 13 của dự thảo Luật về bất khả kháng và hoàn cảnh thay đổi cơ bản trong hoạt động đấu thầu xây dựng đã quy định về hoàn cảnh thay đổi cơ bản (khoản 2). Đây là quy định mới có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần giải quyết những vướng mắc thường gặp trong quá trình thực hiện hợp đồng xây dựng khi có biến động lớn về điều kiện khách quan. Tuy nhiên, khái niệm “biến động bất thường về giá nguyên vật liệu xây dựng” trong dự thảo hiện nay còn mang tính định tính, chưa có tiêu chí cụ thể để các bên trong hợp đồng có thể căn cứ áp dụng thống nhất.

Do đó, đề nghị bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết ngưỡng định lượng cụ thể về biến động giá nguyên vật liệu như “giá vật liệu chủ yếu biến động tăng hoặc giảm trên một tỷ lệ phần trăm nhất định trong một khoảng thời gian xác định”. Ví dụ như biến động từ 10% trở lên trong khoảng thời gian dưới 6 tháng để làm căn cứ xác định hoàn cảnh thay đổi cơ bản trong quan hệ hợp đồng xây dựng.

Việc xác định tiêu chí định lượng rõ ràng sẽ giúp các bên chủ động điều chỉnh hợp đồng, hạn chế tranh chấp, đồng thời tạo cơ sở pháp lý thống nhất cho công tác thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại về sau.

Khoản 3, Điều 28 về điều chỉnh dự án xây dựng đã cho phép điều chỉnh dự án khi có “hoàn cảnh thay đổi cơ bản” như biến động bất thường về giá nguyên vật liệu xây dựng, nhằm bảo vệ tính khả thi của dự án và tránh tình trạng dự án bị đình trệ. Để bảo đảm tính kịp thời và thống nhất khi triển khai, đề nghị bổ sung quy định giao trách nhiệm cho Chính phủ quy định cụ thể về thẩm quyền và quy trình phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án do yếu tố hoàn cảnh thay đổi cơ bản, đặc biệt đối với các dự án sử dụng vốn đầu tư công, để việc điều chỉnh được thực hiện một cách nhanh chóng, tránh việc dự án bị kéo dài do chờ đợi quyết định điều chỉnh vốn.

Quy trình này cần bao gồm việc rút gọn thủ tục hành chính, phân quyền tối đa cho cơ quan quản lý đầu tư, xây dựng tại địa phương trong việc thẩm định và phê duyệt điều chỉnh, nhằm giảm tải cho các Bộ, ngành trung ương. Việc quy định rõ ràng sẽ giúp bảo đảm tính kịp thời trong điều hành dự án, tránh tình trạng đình trệ hoặc gián đoạn thi công do chờ thủ tục điều chỉnh vốn, đồng thời tăng cường trách nhiệm của các chủ thể có liên quan trong việc kiểm soát chi phí và hiệu quả đầu tư công trình xây dựng.

ĐBQH Trần Thị Hồng An (Quảng Ngãi): Khuyến khích nghiên cứu, đầu tư phát triển, sử dụng vật liệu tái chế, vật liệu xanh

Ảnh: Phạm Thắng

Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi), đã cụ thể hóa các chủ trương mới của Đảng như Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 59- NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới và kinh nghiệm quốc tế để hoàn thiện dự thảo Luật.

Điểm mới của dự thảo Luật là khuyến khích hoạt động đầu tư xây dựng. Theo đó, Nhà nước có cơ chế, chính sách khuyến khích nghiên cứu, đầu tư phát triển, sử dụng vật liệu xây dựng mới, vật liệu tái chế, vật liệu xanh, vật liệu nhẹ, vật liệu thông minh, vật liệu thân thiện môi trường, vật liệu phù hợp ven biển, hải đảo, bảo đảm phát triển bền vững và bảo vệ quốc phòng, an ninh. Khuyến khích hoạt động đầu tư, chứng nhận các công trình xanh, công trình thông minh, công trình sử dụng hiệu quả năng lượng, tài nguyên, bảo đảm yêu cầu bảo vệ môi trường, phát triển đô thị sinh thái, đô thị thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Tuy nhiên, về vật liệu xây dựng còn ràng buộc tại khoản 2, Điều 8 đó là, vật liệu cấu kiện sử dụng cho công trình xây dựng phải theo đúng thiết kế xây dựng và chỉ dẫn kỹ thuật nếu có, tức là “khuôn” còn hẹp, so với các quy định khuyến khích vừa nêu. Do vậy, Chính phủ nên có quy định chi tiết để bảo đảm tính khả thi khi thực hiện khuyến khích hoạt động đầu tư xây dựng.

Về hợp tác quốc tế, dự thảo Luật quy định tổ chức, cá nhân trong nước được khuyến khích mở rộng hợp tác quốc tế trong hoạt động đầu tư xây dựng, thực hiện chuyển giao công nghệ, kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý và sử dụng vật liệu mới, tuy nhiên quy định này chưa đầy đủ.

Trong hợp tác quốc tế, chúng ta cần tranh thủ hợp tác ở huy động nguồn vốn, trong lĩnh vực công nghệ, đặc biệt là chuyển giao công nghệ hiện đại, công nghệ xanh, công nghệ sạch và công nghệ phát triển bền vững, hợp tác quốc tế trong ký kết các hiệp định hợp tác song phương và đa phương, hay trong đào tạo, sử dụng nhân lực chất lượng cao... Chúng ta cần tranh thủ thu hút vốn ODA, vốn FDI và vốn vay ưu đãi của các cơ quan tài chính, các quỹ tài chính cho các dự án hạ tầng đô thị cũng như các dự án về năng lượng và hợp tác công tư PPP.

ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng): Xem xét bổ sung lực lượng cán bộ cấp xã

Ảnh: Phạm Thắng

Tôi nhất trí việc sửa đổi Luật Xây dựng, dự thảo Luật đã có rất nhiều điểm mới, đặc biệt là tập trung vào các nội dung liên quan tới tăng cường phân cấp, phân quyền và cắt giảm thủ tục, khắc phục những hạn chế, điểm nghẽn trong thực tiễn.

Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn bất cập trong quản lý trật tự xây dựng và nguy cơ “hậu kiểm không kiểm được”. Nhiều năm qua, tình trạng xây dựng không phép, sai phép xảy phổ biến ở nhiều nơi, không riêng ở bất cứ địa phương nào, có những trường hợp gây hậu quả nặng nề như các vụ cháy chung cư mini. Phần lớn các vi phạm này không được phát hiện từ sớm và chỉ khi công trình đã xây gần xong hoặc xây xong, đưa vào sử dụng, xảy ra các hậu quả đáng tiếc thì cơ quan chức năng mới phát hiện ra.

Hiện nay, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp thì lực lượng thanh tra xây dựng chuyên ngành cấp huyện cũng không còn, trong khi đó, đội ngũ chuyên môn về xây dựng ở cấp xã là tương đối mỏng, thậm chí là không có. Qua đi tiếp xúc cử tri, tôi nhận thấy, thậm chí nhiều xã không có người có chuyên môn về xây dựng, toàn bộ lực lượng này tập trung cho công tác giải phóng mặt bằng thì cũng rất vất vả.

Do đó, để giám sát, phát hiện kịp thời những vi phạm hoặc phục vụ công tác “hậu kiểm” thì với lực lượng mỏng như hiện nay là rất khó khăn. Trong khi đó, dự thảo Luật nhấn mạnh “giảm tiền kiểm, tăng hậu kiểm” và miễn giấy phép với nhiều loại công trình. Nếu không có lực lượng kiểm tra tại chỗ, không có cơ chế phát hiện sớm thì công tác “hậu kiểm” này sẽ không phát huy được hiệu lực, hiệu quả, thậm chí dẫn đến tình trạng trong luật quy định tăng cường “hậu kiểm” nhưng trên thực tế không có đủ lực lượng để thực hiện.

Vì vậy, tôi đề nghị, các văn bản dưới luật cần quy định trách nhiệm rõ ràng của UBND cấp xã trong việc kiểm tra, phát hiện, xử lý vi phạm; rà soát, xem xét và bổ sung cán bộ cấp xã liên quan đến lĩnh vực này.

Mặt khác, trên thực tế, các quy định của pháp luật cũng đã rất nghiêm minh nhưng tình trạng xây sai phép, không phép vẫn diễn ra rất nhiều; có những trường hợp khó xử lý, thậm chí sai phạm đã diễn ra nhiều năm, đến lúc xử lý không biết xử lý như thế nào. Với thực tiễn như vậy, cần phải kiên quyết loại bỏ tình trạng “phạt để tồn tại”, chỉ hợp thức hóa sai phạm trong trường hợp thật sự đặc biệt và phải phù hợp với quy hoạch.

H. Ngọc - M. Trang - P. Thủy ghi

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/kiem-soat-chat-che-chat-luong-va-chi-phi-ngay-tu-giai-doan-chuan-bi-dau-tu-10394689.html