Lễ hội Chá Mùn của người Thái ở Thanh Hóa được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

3 giờ trướcBài gốc

Lễ hội Chá Mùn là một trong những lễ hội tín ngưỡng dân gian đặc sắc và tiêu biểu nhất của tộc người Thái đen ở xã Yên Thắng, Thanh Hóa.

Lễ hội Chá Mùn – di sản văn hóa đặc sắc của người Thái đen ở xã Yên Thắng, Thanh Hóa

Việc được ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ là sự tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống mà còn thể hiện niềm tự hào, lòng biết ơn của cộng đồng đối với tổ tiên và các thế hệ nghệ nhân đã bền bỉ gìn giữ, trao truyền di sản quý báu này qua bao thế hệ.

Theo truyền thuyết của người Thái đen, từ xa xưa, con người ở trần gian (Mường Lúm) thường xuyên chịu cảnh bệnh tật, dịch bệnh hoành hành. Trước nỗi khổ ấy, đồng bào đã cử người lên Mường Trời cầu cứu Pó Then, vị thần tối cao có quyền năng sáng tạo đất, nước, muôn loài và con người.

Động lòng thương xót, Pó Then đã sai các thần y xuống cứu giúp dân gian. Sau khi được chữa khỏi bệnh, mo Mùn, người đại diện của cộng đồng đã lên Mường Trời tạ ơn và học các bài thuốc quý.

Pó Then dặn rằng: “Nếu chữa khỏi 120 người, phải làm lễ tạ ơn ta.” Từ đó, Lễ hội Chá Mùn ra đời, như một nghi lễ tri ân Pó Then, cầu cho dân bản khỏe mạnh, mùa màng bội thu, cuộc sống yên vui.

Lễ hội thường được tổ chức vào tháng 9 hoặc tháng 10 âm lịch. Mo chủ, người có uy tín trong bản chọn ngày đẹp để hành lễ. Khi ngày hội đến, những người từng được mo chữa khỏi bệnh (gọi là Lúc May) cùng gia đình chuẩn bị lễ vật chu đáo để bày tỏ lòng thành.

Họ mang lễ đến nhà mo chủ, trong trang phục truyền thống rực rỡ, đầu đội mâm cúng, theo nhịp chiêng trống rộn ràng tiến vào lễ hội.

Nghi lễ chính của Lễ hội Chá Mùn bao gồm các phần: mời Pó Then và linh hồn các thầy mo Mùn quá cố về dự lễ; gọi vía người bệnh; đón khách và thần linh cai quản địa phương; tổ chức các trò chơi, múa hát, diễn xướng dân gian.

Lễ vật cúng gồm 31 mâm cỗ, trong đó có một mâm chính đặt ở gian giữa, 30 mâm phụ gồm xôi, thịt gà, thịt lợn, cá nướng, rượu, cùng các loại hoa quả, mía, khoai, chuối… Tất cả được bày biện trang trọng, thể hiện lòng thành kính với thần linh và tổ tiên.

Sau phần lễ trang nghiêm là phần hội rộn ràng, nơi người dân cùng nhau múa xòe, hát khắp, kể chuyện về mo Mùn và Pó Then, tạo nên không khí thiêng liêng nhưng cũng đầm ấm, gắn kết cộng đồng.

Khi lễ kết thúc, mo chủ làm nghi lễ tiễn Pó Then, tiễn các linh hồn về lại Mường Trời, khép lại một mùa lễ hội an lành, hẹn gặp nhau vào năm sau.

Việc Lễ hội Chá Mùn được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là sự khẳng định sức sống mãnh liệt của văn hóa dân tộc Thái nơi miền sơn cước xứ Thanh, là minh chứng cho tinh thần đoàn kết, sáng tạo và khát vọng gìn giữ cội nguồn của nhân dân.

Đây không chỉ là niềm tự hào của người Thái xã Yên Thắng mà còn góp phần làm phong phú thêm bức tranh di sản văn hóa phi vật thể của Thanh Hóa, vùng đất được mệnh danh là “viên ngọc quý” trong kho tàng di sản văn hóa Việt Nam.

NGUYỄN LINH

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/van-hoa/le-hoi-cha-mun-cua-nguoi-thai-o-thanh-hoa-duoc-cong-nhan-di-san-van-hoa-phi-vat-the-quoc-gia-173223.html