Những hoa văn trên chiếu cói ở Châu Sơn được in thủ công
Xã Quảng Trường có sông Lý chảy qua. Trước đây do hệ thống thủy lợi chưa được hoàn thiện, nước sông Lý lên xuống theo thủy triều từ sông Ghép dẫn đến việc đất đai, đồng ruộng ở Quảng Trường bị xâm thực mặn, mùa mưa thường xuyên ngập úng các cánh đồng. Tuy nhiên, cũng từ sự khó khăn đó mà cây cói đã có điều kiện bén rễ ở đồng đất Quảng Trường.
Theo người dân địa phương, ở Quảng Trường cây cói còn được biết đến với tên gọi cây lác. Cói sau khi thu hoạch thành sợi được dệt chiếu. Chiếu cói Quảng Trường không chỉ phục vụ cho nhu cầu của người dân địa phương, theo thời gian còn trở thành sản phẩm hàng hóa đi khắp muôn phương.
Nguyên liệu cói được lựa chọn cẩn thận trước khi đưa vào máy dệt
Ở Quảng Trường, nghề dệt chiếu cói tập trung chủ yếu ở thôn Châu Sơn. Về Châu Sơn, ghé thăm những cơ sở, hộ làm nghề, chứng kiến sự tỉ mẩn để làm ra những tấm chiếu cói thật đẹp, du khách càng thêm cảm phục sự chịu thương, chịu khó của người dân nơi đây.
Từ cây cói sau khi thu hoạch về được phân loại, phơi khô trước khi được dệt (dệt thủ công, dệt máy). Sau khi dệt, những chiếc chiếu thơm mùi cói lại được người làm nghề cẩn thận in - nhuộm màu thủ công - “gieo” hoa văn lên những tấm chiếu mới. Tùy theo nhu cầu của thị trường mà người làm nghề sản xuất ra những “khổ” chiếu khác nhau.
Nghề may chiếu cói mang lại cho chị Nguyễn Thị Thúy thu nhập khoảng 8 triệu đồng mỗi tháng.
Bên máy may, đôi tay không ngơi nghỉ, chị Nguyễn Thị Thúy, cho biết: “Mỗi tháng nếu có việc đều, làm việc chăm chỉ tôi có thể kiếm được khoảng 8 triệu đồng. Việc may chiếu không khó, nhưng để có thu nhập thì cần sự nhanh nhẹn và chịu khó”.
Là một trong những thợ có tay nghề, chị Phạm Thị Đảm, thôn Châu Sơn, cho biết: “Nếu cơ sở có nhiều đơn hàng, làm việc chăm chỉ tôi có thể kiếm được hơn 12 triệu đồng mỗi tháng. Tuy nhiên, nghề này phụ thuộc nhiều vào thời tiết, rồi nhu cầu thị trường những năm gần đây cũng không ổn định. Vì thế, bất cứ khi nào cơ sở có đơn hàng, dù có phải tăng ca tôi cũng vui vẻ”.
Bên cạnh các máy đan dệt thủ công, hiện nay việc sản xuất chiếu cói ở Châu Sơn đã được áp dụng các loại máy móc hiện đại để nâng cao sản lượng.
Hơn 20 năm gắn bó với việc sản xuất chiếu cói, anh Phạm Văn Dũng, Giám đốc Công ty TNHH Dũng Châu - doanh nghiệp có quy mô sản xuất chiếu cói lớn nhất trên địa bàn thôn Châu Sơn, cho biết: “Trước đây chiếu cói chủ yếu được đan dệt thủ công nên sản lượng không nhiều, ngày công thấp. Gần đây, nhờ việc áp dụng máy móc vào trong sản xuất nên sản lượng được nâng lên khá nhiều. Tuy nhiên, một trong những vấn đề với các doanh nghiệp sản xuất chiếu cói hiện nay là “bài toán” tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm. Để duy trì sản xuất, tạo việc làm thường xuyên cho người lao động, bên cạnh chiếu cói thì doanh nghiệp Dũng Châu còn có sản phẩm chiếu nhựa để đáp ứng nhu cầu của thị trường”.
Chỉ tính riêng năm 2024 doanh thu của Công ty TNHH Dũng Châu đạt gần 6 tỷ đồng, trong đó tổng giá trị sản phẩm chiếu cói chiếm khoảng 50%.
Các sản phẩm chiếu cói của người dân Châu Sơn sau khi hoàn thiện được tiêu thụ ở trong và ngoài tỉnh
Tuy vậy, “nghề dệt chiếu cói ở Châu Sơn cũng đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp, người dân Châu Sơn vẫn không ngừng nỗ lực, đau đáu giữ nghề - giữ gìn nét đẹp truyền thống của ông cha, góp phần vào sự phát triển kinh tế của địa phương”, ông Hà Xuân Thống, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Trường cho biết.
Khánh Lộc