Nhà báo nghiệp dư
Những ngày đầu tháng 6, chúng tôi có dịp ghé thăm cụ Nguyễn Xuyến (100 tuổi, trú tại đường Phan Bội Châu, thành phố Huế), người có hơn 40 năm viết báo, dù ông không trải qua bất kỳ một trường lớp nghiệp vụ báo chí nào. Ông viết bài cộng tác cho rất nhiều tờ báo trong cả nước với hàng trăm bài báo được đăng tải.
Hơn 40 năm viết báo, cụ Nguyễn Xuyến được nhiều giải thưởng báo chí cho những bài viết về xây dựng Đảng.
Vừa bước vào nhà, cụ Xuyến khoe rằng: “Từ đầu năm đến nay, bác đã có 5 bài được đăng tải lên các báo trung ương và địa phương. Năm nay vừa bước qua tuổi 100, nên sức viết cũng đã giảm đi nhiều, không còn như trước”.
“Nhà báo” Nguyễn Xuyến sinh ra trong một gia đình khá giả ở Bình Định. Năm lên 13 tuổi, được cha mẹ cho ra Huế học tại Trường Quốc học. Những bài thơ đầu tay của ông được các thầy giáo dạy văn trong trường như Đoàn Phú Tứ, Thanh Tịnh, Chế Lan Viên đọc và động viên. Nhờ việc giao lưu, gặp gỡ thường xuyên với những bạn thơ cùng lớp như Bùi Giáng, Dương Tường mà tình yêu thơ văn đã hình thành trong ông.
Sau ngày đất nước thống nhất, ông chuyển về tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế) và làm việc tại Công ty Vận tải Ô tô số 3 vừa làm nhiệm vụ chuyên môn, vừa viết báo. Để phục vụ cho công việc viết báo của mình, ông đọc các sách, báo hướng dẫn về nghiệp vụ báo chí. Sau khi nghỉ hưu, ông tập trung hoàn toàn vào việc viết báo. “Bản thân có thâm niên viết báo hàng chục năm với hàng trăm bài báo được đăng tải. Thế nhưng, bao năm qua, tôi vẫn luôn tự nhận mình chỉ là một nhà báo nghiệp dư”, cụ Xuyến tâm sự và cho biết thêm toàn bộ số tiền nhuận bút từ viết báo hơn 40 năm qua ông để dành mà không sử dụng một đồng nào.
“Đến nay, tổng số tiền nhuận bút mà tôi nhận được là 2,7 tỷ đồng và được gửi tiết kiệm” - cụ Xuyến cười hiền và cho biết, trong 3 năm liên tiếp (từ năm 2021-2023) rất vinh dự và tự hào khi được Ban tổ chức Giải báo chí về Xây dựng Đảng tỉnh Khánh Hòa trao tặng giấy chứng nhận “Tác phẩm xuất sắc của tác giả cao tuổi”. “Đây là niềm tự hào của tôi, bởi lẽ rất hiếm có một nhà báo nào được nhận giải thưởng như thế ở tuổi gần 100 như tôi” - cụ Xuyến nói.
Viết báo là đam mê
Đối với cụ Nguyễn Xuyến, viết báo là niềm đam mê không thể dừng được khi còn sức lực. Viết báo là một nghề, mà đã là nghề thì phải sống được bằng nghề và thực tế cụ Xuyến đã sống được bằng nghề. Để có bài gửi cho nhiều tờ báo, tạp chí, các trang thông tin sở, ngành khắp cả nước, cụ Xuyến khai thác những sự kiện dưới nhiều góc cạnh khác nhau. Thậm chí còn lập cả “ngân hàng những bài báo viết sẵn” với hơn 550 bài được lưu trong máy vi tính và các USB để khi cần thì mở ra chỉnh sửa và gửi cho các báo. Đối với những ngày lễ lớn, cụ lên lịch chuẩn bị bài vở từ đầu năm, tìm tư liệu, tìm “tứ” cho bài rồi viết. Vì thế, mỗi khi có đơn vị nào đặt bài là chỉ trong thời gian ngắn, cụ Xuyến lập tức gửi bài được ngay.
Các bài viết của cụ Xuyến khoảng 1.000 chữ, dài lắm cũng chỉ 1.400 chữ. Trước ngày lễ khoảng một tháng, cụ gửi bài đi. Với tạp chí ra hằng tháng thì gửi sớm hơn. Với báo tuần, báo ngày cụ gửi trước khoảng 15 ngày.
Không chỉ là người say mê con chữ, cụ Nguyễn Xuyến là một người giàu lòng nhân ái. Hiện nay, cụ đang nuôi 2 sinh viên ngoại tỉnh theo học đại học ở thành phố Huế. Không chỉ miễn phí chuyện ăn ở, điện nước, những sinh viên trọ học tại nhà ông còn được hỗ trợ mỗi tháng 1 triệu đồng tiền xăng xe, và mua sắm sách vở, giáo trình.
Ở tuổi 100, vẫn còn ham mê viết báo như cụ Xuyến thật hiếm. “Thời gian này tôi sẽ ít viết đi và để dành những ngày tháng ít ỏi còn lại của mình cho việc tuyển chọn khoảng 500 bài báo đã viết trong hơn 40 năm qua, in thành sách để lại cho con cháu trước khi về với tổ tiên” - cụ Xuyến tâm sự.
Theo ThS. Nguyễn Anh Tuấn, công tác tại Đặc san Huế xưa và nay (Hội Khoa học Lịch sử thành phố Huế), dù không qua một trường lớp báo chí, không đào tạo chính quy nhưng cụ Xuyến nhiều vốn sống, giàu tình yêu đất nước và con người, những chất liệu làm nên ngòi bút mang dấu ấn riêng. Ở tuổi 100, khi nhiều người đã an nhàn bên con cháu, cụ Nguyễn Xuyến vẫn miệt mài với trang viết. Với cụ, mỗi sớm mai thức dậy lại là một ngày mới đầy cảm hứng để viết, để kể, để sống trọn với đam mê của mình.
Nguyễn Quốc