Sau 5 năm áp dụng với tỷ lệ ngày càng tăng, phương thức xét tuyển đại học bằng học bạ THPT đang được Bộ GD&ĐT lấy ý kiến về việc giữ hay bỏ từ năm 2026. Hiện nhiều trường công bố điều chỉnh phương thức tuyển sinh năm 2026, trong đó phần lớn bỏ xét học bạ và thay đổi tổ hợp xét tuyển.
Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật (Đại học Quốc gia Hà Nội) là trường đầu tiên thuộc khối Đại học Quốc gia Hà Nội thông báo không sử dụng học bạ THPT làm phương thức xét tuyển cho bất kỳ ngành nào.
Trường áp dụng các phương thức gồm: Xét kết quả thi đánh giá năng lực (HSA) do Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức; Xét điểm thi tốt nghiệp THPT; Xét kết hợp điểm thi THPT với thi năng khiếu hoặc chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế; Xét tuyển thẳng và ưu tiên theo quy chế chung của Bộ GD&ĐT.
Tại đề án tuyển sinh năm 2026, trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 cũng bỏ xét học bạ với 17 ngành, chỉ áp dụng ở một số ngành, như: Giáo dục mầm non; Giáo dục thể chất; Giáo dục công dân; Sư phạm Tin học; Công nghệ thông tin; Khoa học vật liệu; Quản lý thể thao; Việt Nam học; Giáo dục học và Kinh tế chính trị.
"Việc xét học bạ không còn phù hợp với định hướng tuyển sinh mới. Trường chỉ giữ lại phương thức này cho một số ngành đặc thù, đảm bảo cơ hội cho thí sinh yếu thế, hoàn cảnh khó khăn, không thể xét tuyển bằng cách khác ngoài điểm học bạ", đại diện trường nhấn mạnh.
Tương tự, trường Đại học Công nghiệp TP. HCM thông báo từ năm 2026 không sử dụng học bạ THPT. Ngoài xét tuyển thẳng theo quy định của Bộ GD&ĐT, trường dự kiến áp dụng phương thức xét tuyển tổng hợp, trong đó điểm thi tốt nghiệp THPT và điểm đánh giá năng lực chiếm vai trò chủ đạo.
Trường Đại học Nha Trang không xét học bạ, không cộng điểm ưu tiên cho chứng chỉ IELTS, đồng thời điều chỉnh tổ hợp xét tuyển sao cho tất cả các tổ hợp đều có môn Toán và Ngữ văn, phù hợp với yêu cầu mới của Bộ GD&ĐT.
Xu hướng giảm hoặc bỏ xét học bạ không chỉ ở các trường nhóm giữa mà còn xuất hiện ở nhiều trường top đầu. Cụ thể, Đại học Bách khoa Hà Nội dự kiến tuyển khoảng 9.880 sinh viên, tăng 200 chỉ tiêu so với năm 2025. Nhà trường giữ ổn định 3 phương thức tuyển sinh: Xét tuyển tài năng; Xét điểm thi đánh giá tư duy; Xét điểm thi tốt nghiệp THPT.
Đáng chú ý, trường dự kiến bỏ điểm xét học bạ và thay bằng điểm thi Đánh giá tư duy để tính điểm ở phương thức xét tuyển tài năng.
Từ năm 2024, Đại học Kinh tế Quốc dân bỏ hoàn toàn phương thức xét học bạ. Năm ngoái, trường tiếp tục giữ các phương thức khác: Xét tuyển thẳng; Xét tuyển kết hợp và xét theo kết quả thi tốt nghiệp THPT mà không dùng học bạ.
Đại diện trường cho biết, nhiều năm qua, hầu hết học sinh giỏi ở các trường chuyên (nhóm đủ điều kiện xét tuyển bằng học bạ vào trường) đều đủ điều kiện xét tuyển bằng chứng chỉ quốc tế hoặc điểm thi riêng. Mục đích bỏ xét học bạ để giảm tỉ lệ ảo do một thí sinh có thể dùng nhiều phương thức.
Việc nên tiếp tục duy trì hay bỏ hoàn toàn phương thức xét học bạ vẫn là câu hỏi lớn đối với các trường đại học và thí sinh (Ảnh minh họa)
Năm 2025, tỷ lệ thí sinh đăng ký xét tuyển bằng học bạ chiếm tới khoảng 42,4%, cao hơn tỷ lệ xét bằng điểm thi tốt nghiệp THPT (khoảng 39,1%). Nhiều chuyên gia giáo dục nhận ra rằng hệ thống đang có dấu hiệu quá tải với 17 phương thức khác nhau. Trong đó, phương thức xét học bạ gây nhiều ý kiến trái chiều.
Trao đổi với PV Báo điện tử VTC News, chuyên gia giáo dục Vũ Khắc Ngọc cho biết, việc nhiều trường đại học "nói không" với xét học bạ là xu hướng tất yếu sau thời gian dài áp dụng. Thực tế, chất lượng học bạ ngày càng nhiều bất cập, không đảm bảo công bằng giữa các thí sinh.
“Nhiều thí sinh có điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp THPT chênh lệch lớn, chứng tỏ cách đánh giá thiếu đồng nhất. Ngay trong cùng địa phương, đề kiểm tra giữa kỳ và cuối kỳ của các trường cũng không giống nhau; 9 điểm ở trường này chưa chắc tương đương 9 điểm ở trường khác”, ông Ngọc nói.
Từ các bất cập hiện nay, phương thức xét học bạ không còn phù hợp, đặc biệt với các trường nhóm giữa - nơi áp lực tuyển đủ chỉ tiêu không cao. Ngay cả các trường top đầu, vốn có khả năng chọn lọc thí sinh tốt, cũng đang dần thu hẹp hoặc loại bỏ hoàn toàn hình thức này.
Ngược lại, với các trường nhóm dưới, ông Ngọc đánh giá ‘bài toán’ tuyển sinh đang tạo áp lực lớn khi chỉ tiêu đại học tăng cao, có thời điểm vượt cả số thí sinh muốn vào học. Trong bối cảnh tự chủ tài chính, các trường này buộc phải duy trì xét học bạ. Ngay cả một số trường nhóm giữa, với những ngành khó thu hút thí sinh, cũng giữ phương thức này để đảm bảo đủ số lượng đầu vào.
Đánh giá về tác động với thí sinh, chuyên gia bày tỏ, việc bỏ xét học bạ không ảnh hưởng đến học sinh có năng lực tốt, đăng ký vào trường uy tín. Những năm gần đây, việc xét học bạ vào trường top đầu rất khó khăn do điểm cao, thí sinh chỉ có cơ hội nếu thêm lợi thế học trường chuyên hoặc đạt thành tích quốc tế. Ngược lại, với các em năng lực trung bình, đăng ký các trường nhóm giữa và nhóm dưới, việc ‘siết’ chỉ tiêu xét học bạ là thách thức lớn.
“Khi học bạ không còn được ưu tiên, thí sinh buộc phải đầu tư nhiều hơn cho kỳ thi tốt nghiệp THPT cũng như các kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy. Muốn tăng sức cạnh tranh, các em phải học thực chất thay vì trông chờ vào điểm học bạ như trước đây”, ông Vũ Khắc Ngọc nhấn mạnh.
ThS Phạm Thái Sơn - Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông trường Đại học Công Thương TP.HCM cho rằng không nên có quy định cứng nhắc, bởi các trường ở tỉnh hoặc ngoài công lập có thể bị ảnh hưởng. Các trường nên tự quyết định phương án tuyển sinh.
Ông Sơn gợi ý, các trường trọng điểm có thể áp dụng phương thức kết hợp nhiều yếu tố như điểm thi tốt nghiệp THPT, học bạ THPT và nhận xét thí sinh có xác nhận của giáo viên chủ nhiệm để đánh giá chính xác năng lực.
Theo tiến sĩ Nguyễn Văn Trung – Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Quan hệ công chúng trường Đại học Lạc Hồng, phương thức tuyển sinh năm 2026 cần được tinh gọn, tránh dàn trải gây rối cho thí sinh và khó khăn trong việc quy đổi, phân bổ tỷ lệ chỉ tiêu khoa học.
Về việc giữ hay bỏ phương thức xét học bạ, đến nay Bộ GD&ĐT chưa có quyết định chính thức, nên các trường đại học đang chờ thêm định hướng để xây dựng phương án tuyển sinh cho năm tới.
“Trong khi các trường công lập có nhiều lợi thế trong xét tuyển, khối tư thục lại phụ thuộc vào các phương thức mở, trong đó xét học bạ là công cụ quan trọng để tiếp cận và thu hút thí sinh. Nếu phương thức này bị loại bỏ, các trường tư thục sẽ gặp thiệt thòi. Ngược lại, nếu Bộ GD&ĐT duy trì, các trường có thể chủ động hơn trong kế hoạch tuyển sinh", TS Nguyễn Văn Trung nêu quan điểm.
LINH NHI