Thất nghiệp gia tăng, nhiều người trẻ dấn thân khởi nghiệp quy mô nhỏ

6 giờ trướcBài gốc

Thị trường lao động ngày càng khắc nghiệt. Ảnh: MT

Thị trường lao động khắc nghiệt hơn

Chị Thu Hương, làm việc trong lĩnh vực nhập khẩu đồ gỗ tại TPHCM, đã có hơn 15 năm kinh nghiệm, nhận tin bị thôi việc chỉ sau 2 tháng công ty gặp khó khăn về thị trường. Sự suy giảm đơn hàng từ các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu, cộng với chính sách thuế mới khiến công ty buộc phải cắt giảm nhân sự, trong đó có chị Hương, người từng có thu nhập gần 2.500 đô la/tháng.

Tương tự, chị Xuân Lan, trưởng bộ phận truyền thông của một tập đoàn thiết bị y tế châu Âu, cũng đã bị sa thải trước thời hạn hợp đồng do quá trình tái cơ cấu. Dù nhận khoản đền bù nhất định, chị vẫn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm công việc mới phù hợp, đặc biệt khi mức lương đề xuất giảm đáng kể so với trước đây.

Những câu chuyện như của chị Lan, chị Hương không còn là cá biệt, nhiều người trẻ, dù có trình độ cao, vẫn rơi vào cảnh thất nghiệp hoặc phải chấp nhận những công việc tạm thời để mưu sinh.

Từ sau Tết, mạng xã hội tràn ngập các câu chuyện chia sẻ của những người vừa bị sa thải, từ văn phòng, nhà máy đến các công xưởng, đều có những người bàng hoàng khi nhận thông báo nghỉ việc đột ngột.

Tại TPHCM, tình trạng thất nghiệp trong nhóm lao động trẻ đang là vấn đề nóng được bàn luận sôi nổi. Theo Sở Nội vụ TPHCM, trong 5 tháng qua, đã có hơn 45.800 người nhận trợ cấp thất nghiệp, trong đó gần 22.400 người dưới 35 tuổi, chiếm hơn 49%. Đặc biệt, số lao động có trình độ đại học trở lên thất nghiệp là hơn 9.300 người, chiếm hơn 20%.

Công nghệ thay đổi nhanh cùng bất ổn kinh tế toàn cầu đã buộc nhiều doanh nghiệp cắt giảm nhân sự và hạn chế tuyển dụng. Những lao động có thâm niên từ 5 đến 20 năm gặp khó khăn trong việc tìm kiếm công việc mới, còn sinh viên mới ra trường lại càng đối mặt với thử thách lớn hơn trong bối cảnh hiện nay.

Ngoài ra, lực lượng lao động trung niên làm việc văn phòng, hành chính, hoặc những người sắp bị dư thừa do sắp xếp lại bộ máy hành chính công cũng đối mặt với nhiều thử thách khi chuyển sang môi trường làm việc tư nhân.

Mô hình khởi nghiệp nhỏ, linh hoạt được quan tâm

Trong bối cảnh đó, nhiều người trẻ đã bắt đầu tìm kiếm các hướng đi mới, thoát khỏi trạng thái bế tắc của thị trường lao động truyền thống. Thay vì chờ đợi cơ hội từ các doanh nghiệp lớn, họ chọn cách tự tạo dựng cơ hội cho riêng mình – đó là khởi nghiệp.

Khởi nghiệp không còn là một khái niệm xa vời chỉ dành cho các doanh nhân thành đạt hay những người có nhiều vốn liếng. Hiện nay, xu hướng này hướng tới những mô hình nhỏ, linh hoạt, dễ vận hành và kiểm soát rủi ro. Các mô hình nhượng quyền thương hiệu, đặc biệt trong lĩnh vực F&B (thực phẩm và đồ uống), đang trở thành lựa chọn phổ biến.

Napoli Coffee hỗ trợ 30 triệu đồng cho startup nhận nhượng quyền. Ảnh: website DN

Anh Hải Đăng từng ấp ủ mở quán cà phê từ khi còn trên ghế giảng đường, nay quyết định biến ước mơ thành hiện thực sau khi mất việc. Anh chọn nhận nhượng quyền của mô hình quán cà phê đã thành công để giảm thiểu rủi ro ban đầu, tận dụng hệ thống sẵn có, và dễ dàng vận hành. Mô hình này phù hợp cho những người chưa có nhiều kinh nghiệm kinh doanh như anh tiết kiệm thời gian, chi phí xây dựng thương hiệu, đồng thời tận dụng uy tín của thương hiệu đã có.

Các doanh nghiệp lớn cũng hỗ trợ cho các nhà khởi nghiệp bằng các hình thức như đầu tư ban đầu, hỗ trợ nguồn nguyên liệu, đào tạo nhân viên, quảng bá thương hiệu. CEO Nguyễn Đức Hưng, với hơn 3.000 quán cà phê, cho biết Napoli Coffee hỗ trợ khởi nghiệp bằng hình thức đầu tư 120 triệu đồng cho mỗi quán, trong đó công ty hỗ trợ 30 triệu, chủ quán bỏ ra 90 triệu, giúp người trẻ dễ dàng mở quán cà phê của riêng mình mà không cần bỏ ra số tiền lớn.

Không chỉ các mô hình kinh doanh truyền thống, xu hướng “bỏ phố về quê” cũng đang ngày càng phổ biến. Những người trẻ sau thời gian làm việc trong đô thị, rồi mất việc, đã chọn trở về quê hương để khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp sạch, trồng trọt, chăn nuôi, hoặc phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn.

Câu chuyện vợ chồng anh Minh Tiến sau khi anh mất việc, đã quyết định chuyển về quê ở Đắk Lắk để trồng cà phê, trồng trái cây, hoặc chăn nuôi theo mô hình bền vững. Họ tin rằng, với nguồn đất đai sẵn có và nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm sạch, an toàn ngày càng tăng, đây là hướng đi khả thi và khả năng đem lại thành công dài hạn.

Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng chú trọng tới phát triển bền vững, các startup trẻ tại Việt Nam cũng không đứng ngoài cuộc. Các dự án khởi nghiệp xanh, dựa trên nguyên tắc giảm thiểu rác thải, sử dụng vật liệu tái chế, hay các sản phẩm hữu cơ, organic ngày càng nhiều. Từ các ống hút gạo, mỹ phẩm không nhựa, đến các mô hình tái chế quần áo, các ý tưởng này không chỉ thu hút khách hàng mà còn gây chú ý từ các nhà đầu tư quốc tế.

Trong thời đại số, các lĩnh vực công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), phát triển các nền tảng học trực tuyến, thương mại điện tử, ứng dụng chatbot đã trở thành lĩnh vực sôi động của khởi nghiệp. Các startup trẻ có thể kết nối toàn cầu mà không cần cơ sở vật chất lớn, tận dụng các nền tảng số để mở rộng thị trường nhanh chóng.

“Chúng tôi chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ của các startup AI từ Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam. Người trẻ ở đây có khả năng học hỏi nhanh, và mô hình công nghệ cho phép họ vươn ra thế giới ngay từ năm đầu tiên", ông Kevin Tran, nhà đầu tư mạo hiểm tại 500 Global (Mỹ) nói.

Startup giáo dục không còn chỉ là lập trung tâm dạy thêm. Giờ đây, đó là nền tảng học kỹ năng mềm, tư duy phản biện, lập trình, tiếng Anh 1-1 qua Zoom, khóa học vi mô ngắn hạn cho người đi làm... Mỗi người đều có thể vừa học vừa dạy, vừa là người tiêu dùng vừa là nhà sáng tạo nội dung.

Không ít người chọn khởi nghiệp sau khi đã có tích lũy về tài chính hoặc cảm thấy không còn phù hợp với môi trường công sở. Anh Tấn Phong, 42 tuổi, dù đang quản lý đội ngũ 20 nhân viên, vẫn quyết định nghỉ việc để bắt đầu dự án kinh doanh riêng trong lĩnh vực bất động sản công nghệ. Anh mong muốn tự tạo ra giá trị mới, không theo lối mòn của công việc cũ, và đã có trong tay hơn 7 tỉ đồng để bắt đầu hành trình mới.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng, khởi nghiệp không phải là con đường dễ dàng. Người trẻ cần có tư duy thực tế, tránh chạy theo trào lưu, luôn cập nhật kiến thức, học hỏi từ cộng đồng và các doanh nhân đi trước. Việc xây dựng ý tưởng phù hợp, xác định đúng lĩnh vực, và có kế hoạch dài hạn là chìa khóa để thành công.

Ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TPHCM, nhấn mạnh giới trẻ có nhiều ý tưởng sáng tạo và ý chí quyết tâm cao. Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ khởi nghiệp bền vững qua chính sách, quỹ đầu tư, đào tạo và thủ tục hành chính đơn giản.

Lê Hoàng

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/that-nghiep-gia-tang-nhieu-nguoi-tre-dan-than-khoi-nghiep-quy-mo-nho/