Thí điểm AI trong trường học: Cần có sự đồng hành của gia đình

2 giờ trướcBài gốc

Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang, Trường Công nghệ thông tin và Truyền thông, Đại học Bách khoa Hà Nội. Ảnh: SOICT

Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá giáo dục đào tạo đề cập nhiệm vụ chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong quản lý, tổ chức hoạt động giáo dục ở tất cả cấp học trên phạm vi cả nước.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đánh giá trong bối cảnh mới, giáo dục AI có vai trò cốt yếu giúp học sinh phát triển khả năng tiếp nhận, mở rộng tri thức và sáng tạo trong thế giới số hóa. Giáo dục AI giúp học sinh thích ứng và hòa nhập với xã hội hiện đại, hình thành và phát triển năng lực AI để ứng dụng vào học tập, công việc...

Bộ GD-ĐT dự kiến thí điểm tích hợp nội dung về trí tuệ nhân tạo (AI) vào chương trình giáo dục phổ thông (lớp 1-12), từ tháng 12/2025. Bộ cũng sẽ thí điểm ứng dụng AI trong quản lý giáo dục, hỗ trợ giáo viên soạn bài, đổi mới kiểm tra đánh giá, góp phần nâng cao hiệu quả dạy và học.

Cần chương trình bài bản, không để tiếp cận thụ động

Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang, Trường Công nghệ thông tin và Truyền thông, Đại học Bách khoa Hà Nội, cho rằng đây là một chủ trương cần thiết, nên triển khai sớm để học sinh được định hướng đúng ngay từ đầu, đồng thời biết cách sử dụng AI phù hợp với lứa tuổi của mình.

"Nếu chúng ta không đưa vào giảng dạy trong nhà trường, học sinh có thể tiếp cận với AI thụ động, có thể thiếu chuẩn mực và không đúng đắn, thiếu tính hệ thống. Bởi nếu học sinh thụ động tiếp nhận thông tin trong khi chưa được trang bị những kiến thức cần thiết như kỹ năng sử dụng AI, ý thức trách nhiệm, khả năng bảo vệ thông tin cá nhân hay cách ứng dụng AI một cách đúng đắn trong học tập và đời sống, các em rất dễ sử dụng sai, lệch hướng và không phát triển toàn diện. Do đó, việc định hướng của giáo viên rất quan trọng đối với học sinh", Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang nhận định.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang, thứ nhất nội dung giảng dạy AI trong trường học đối với học sinh tiểu học cần ở mức độ cơ bản. Nhà trường giảng dạy cho học sinh hiểu được nguyên lý hoạt động của AI. Giáo viên có thể diễn đạt theo nhiều cách khác nhau đối với mỗi cấp học. Ở độ tiểu học, trung học cơ sở học sinh các em học sinh hay đặt câu hỏi vì sao, tại sao AI có thể làm như vậy nên nắm được nguyên lý hoạt động học sinh được khơi gợi sự yêu thích, từ đó giúp các em phát triển trí nào tốt.

Điều quan trọng thứ hai là dạy học sinh cách sử dụng AI. Các em cần biết cách phân biệt đâu là câu trả lời đúng, đâu là thông tin chưa chính xác, bởi nếu không được trang bị kỹ năng này, học sinh rất dễ mặc định mọi nội dung do AI tạo ra đều đúng. Vì vậy, ngành giáo dục cần xây dựng chương trình hướng dẫn học sinh phương pháp kiểm tra độ chính xác của câu trả lời, cách tìm kiếm thông tin đối chiếu hoặc tra cứu tài liệu tham khảo phù hợp.

AI là xu thế không thể tránh

Trước những lo ngại của phụ huynh về việc sử dụng AI khiến con trẻ bị lười suy nghĩ, bị phụ thuộc, thậm chí gian lận trong học tập, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang nhận định điều lo ngại này là đúng. "Không riêng trẻ nhỏ, người lớn cũng có khả năng bị phụ thuộc vào AI trong suy nghĩ, giải quyết vấn đề. Đối với người trẻ việc lạm dụng AI sẽ làm giảm khả năng, ảnh hưởng đến sự phát triển, tư duy giải quyết vấn đề. Do đó, ngành giáo dục cần đưa AI vào giảng dạy, học tập đúng cách là điều quan trọng, cần thiết."

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang, học sinh nằm trong nhóm tuổi có nhu cầu phát triển mạnh về trí não, tư duy và khả năng tiếp nhận kiến thức. Do đó, để có thể dạy AI đúng cách trong trường học ngành giáo dục cần có sự đầu tư nghiêm túc trong việc xây dựng chương trình giáo án và đào tạo có đội ngũ giáo viên.

Ngành giáo dục cần làm rõ để học sinh hiểu: "AI không hỗ trợ giải quyết vấn đề mà học sinh phải tự giải quyết vấn đề. AI chỉ hỗ trợ quá trình học tập. Ngoài ra, trong việc đánh giá năng lực của học sinh, thầy cô cần có cách đánh giá phù hợp. Ví dụ, đánh giá mở - học sinh có thể sử dụng AI và thầy cô sẽ đánh giá như thế nào về việc học sinh phát triển tư duy ra sao? Đồng thời nhà trường cần có bài đánh giá đóng - học sinh tự tư duy, không được phép dùng AI, tự giải quyết vấn đề, nhớ kiến thức. Khi sử dụng cả hai cách đánh giá như vậy, tôi tin rằng việc sử dụng AI có thể giúp học sinh phát triển tốt, mạnh mẽ", Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang chia sẻ.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang khẳng định: "AI là xu thế không thể tránh, thay vì từ chối, nhìn nhận từ những nhược điểm... thì chúng ta nên tìm cách sử dụng đúng cách".

Nhấn mạnh vào vai trò quan trọng khi đưa AI vào trường học, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang khẳng định: "Định hướng cho học sinh là nhiệm vụ của nhà trường. Vì vậy, khi đưa AI vào chương trình, nhất là ở cấp tiểu học, ngành giáo dục phải có lộ trình bài bản để bảo đảm sự thống nhất, không đứt gãy giữa các cấp học, không có sự lặp lại hoặc lặp lại ở mức độ cao hơn.

Không riêng trẻ nhỏ, người lớn cũng có khả năng bị phụ thuộc vào AI trong suy nghĩ, giải quyết vấn đề

Tuy nhiên, không thể phủ nhận vai trò của gia đình trong giáo dục. Đối với bài tập giáo viên giao, thầy cô đã có phương án đánh giá học sinh có sử dụng AI để trả lời hay không, nếu sử dụng thì các em đã sử dụng như thế nào... cần có sự đồng hành của gia đình trong việc hỗ trợ, kiểm soát việc sử dụng thiết bị điện tử.

"Để học sinh cần hiểu được quy định sử dụng, không được lạm dụng Ai; không phụ thuộc vào thiết bị điện tử, AI ngoài nhà trường, các em cần sự đồng hành của gia đình"- Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang nhận định.

Tiến sĩ cho rằng để thực hiện chủ trương trên hiệu quả, ngành giáo dục nên tiếp thu, tham khảo những tài liệu đã có. "Một số nước trên thế giới đã xây dựng những khóa học, tài liệu đầy đủ, nghiên cứu đối với từng cấp học và có giáo trình, bài giảng... tất cả đều được mở miễn phí cho mọi người tham khảo. Chúng ta có thể tham khảo, sử dụng nguồn tài liệu này và có thể điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện nước ta".

Ngành giáo dục đưa AI vào trường học từ cấp tiểu học không nên nóng vội. Đặc biệt, trong giáo dục cần có lộ trình đảm bảo tính nhất quán, tính hệ thống. Điều quan trọng nhất là chúng ta cần nhận thức đúng đắn về trí tuệ nhân tạo. Việc đưa AI vào trường học không nên chạy theo phong trào hay thành tích. Nếu chúng ta sử dụng AI không đúng cách sẽ tạo sự bất lợi, đặc biệt là đối với học sinh. Khi nhận thức đúng đắn, chủ trương này được thực hiện đúng cách và giải quyết được toàn bộ vấn đề các nước đã gặp phải, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang đưa ra đề xuất.

Khung nội dung giáo dục AI cho học sinh được phát triển dựa trên 4 mạch kiến thức chính, tương ứng với 4 miền năng lực, bao gồm: Tư duy lấy con người làm trung tâm; Đạo đức AI; Các kĩ thuật và ứng dụng AI; Thiết kế hệ thống AI.

Hà Phương

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/thi-diem-ai-trong-truong-hoc-can-co-su-dong-hanh-cua-gia-dinh-20251125113457929.htm