Tích hợp để tạo sức mạnh cộng hưởng và phát triển

một giờ trướcBài gốc

Nhìn lại giai đoạn 2021 - 2025, cả 3 Chương trình đều đã đem lại kết quả tích cực, giúp thay đổi diện mạo nông thôn, giảm tỷ lệ nghèo giảm, cải thiện đáng kể hạ tầng thiết yếu ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy vậy, hiệu quả chung vẫn chưa tương xứng với nguồn lực bỏ ra. Sự phân tán trong điều phối, chồng chéo về địa bàn, trùng lặp về nội dung hỗ trợ, hướng dẫn chậm, cơ chế lồng ghép thiếu thống nhất… khiến mức độ lan tỏa chưa như kỳ vọng.

Bước vào giai đoạn mới, khi bộ máy chính quyền địa phương đã chuyển sang mô hình hai cấp, việc duy trì 3 Chương trình tách rời có thể làm tăng chi phí điều phối, không phù hợp với mục tiêu tinh gọn bộ máy và phân cấp mạnh cho cơ sở. Tích hợp 3 Chương trình vì thế trở thành yêu cầu khách quan để sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn.

Theo thiết kế mới, nguồn lực sẽ được ưu tiên mạnh mẽ cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi - nơi đang đối diện với những thách thức lớn nhất về thu nhập, tiếp cận dịch vụ công, hạ tầng cơ bản và năng lực thích ứng. Đặc biệt, thời gian thực hiện chính sách cho khu vực này được kéo dài đến năm 2035 thay vì 2030. Điều này cho thấy quyết tâm của các nhà hoạch định chính sách trong việc thu hẹp khoảng cách phát triển giữa miền núi và miền xuôi vốn đã kéo dài qua nhiều thập kỷ.

Dù vậy, tích hợp không phải việc đơn giản. Ba chương trình trước đây được thiết kế khác nhau, có tiêu chí, cơ chế quản lý và phương thức đánh giá riêng. Nếu “ghép cơ học” trong thời gian ngắn mà chưa rà soát đầy đủ thì nguy cơ chồng chéo mục tiêu hoặc bỏ sót nhóm thụ hưởng hoàn toàn có thể xảy ra. Rủi ro lớn hơn là sự gián đoạn của các chính sách đang phát huy hiệu quả, đặc biệt với những nhóm yếu thế phụ thuộc trực tiếp vào các khoản hỗ trợ nhà nước.

Chính vì vậy, tích hợp 3 Chương trình mục tiêu quốc gia cần được thiết kế theo hướng “linh hoạt nhưng có kỷ luật”. Trọng tâm phải là trao quyền mạnh mẽ cho địa phương, nơi hiểu rõ nhất thực trạng và nhu cầu của từng xã, từng thôn bản. Khi được giao quyền quyết định mô hình, dự án, phương thức triển khai và chịu trách nhiệm giải trình minh bạch, địa phương sẽ phát huy tốt hơn vai trò chủ động, khắc phục tình trạng bị động chờ hướng dẫn như trước đây.

Yêu cầu then chốt khác là xây dựng hệ thống tiêu chí và cơ chế phối hợp thống nhất. Tích hợp chỉ thực sự có ý nghĩa nếu các mục tiêu, chỉ số, phương pháp đánh giá được chuẩn hóa thành “ngôn ngữ chung”, bảo đảm mọi địa phương có cùng hướng di chuyển. Một lộ trình chuyển tiếp hợp lý để bảo đảm không gián đoạn hỗ trợ đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo, xã đặc biệt khó khăn hay nhóm dân tộc thiểu số ít người cũng đặc biệt quan trọng.

Hợp nhất 3 Chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ để tiết kiệm chi phí hay loại bỏ các trùng lặp hành chính. Đây là cuộc tái thiết toàn diện nhằm đưa các chính sách phát triển nông thôn, giảm nghèo và phát triển vùng dân tộc thiểu số sang một giai đoạn mới, thống nhất hơn, hiệu quả hơn và bền vững hơn.

Khi tư duy "chương trình, dự án" chuyển sang tư duy "hệ sinh thái chính sách"; khi các chính sách được thực hiện thận trọng, có lộ trình và đặt người dân làm trung tâm, Chương trình tích hợp chắc chắn sẽ tạo ra sức bật mới cho phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực nông thôn và vùng dân tộc thiểu số. Những mục tiêu lớn đến năm 2035 như: thu nhập nông thôn tăng ít nhất 1,6 lần so với năm 2030; thu nhập người dân tộc thiểu số bằng 2/3 bình quân cả nước; cả nước có 85% xã đạt chuẩn nông thôn mới và nhiều tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới hiện đại... sẽ hoàn toàn khả thi chứ không phải là những mục tiêu tham vọng.

Hà Lan

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/tich-hop-de-tao-suc-manh-cong-huong-va-phat-trien-10397656.html