Tiếp tục với Đường văn...

21 giờ trướcBài gốc

Đây là lần thứ 2, ấn phẩm Chuyên đề VHNT Đường văn mở trại viết tại Nhà sáng tác Tam Đảo. Lần thứ nhất vào tháng 12/2023, là một hoạt động của cuộc thi Truyện ngắn hay Đường văn 2024. Lần thứ hai này là hoạt động trong khuôn khổ cuộc thi Truyện ngắn hay Đường văn 2025-2026 sẽ kết thúc vào tháng 6/2026 và cuộc thi tản văn Đối thoại với núi rừng, sẽ kết thúc ngày 30/8/2025. Đó cũng là dịp kỷ niệm 2 năm ấn phẩm Đường văn ra đời (10/2023 - 10/2025).

Quang cảnh lễ khai mạc Trại sáng tác văn học Đường văn 2025.

Tham gia trại viết lần này có 18 tác giả đến từ nhiều miền quê trong cả nước. Bên cạnh những cây bút đã được công chúng "quen thuộc", như Hà Phạm Phú, Tống Ngọc Hân, Phan Mai Hương, Vũ Hải Đăng… thì đa số đều là những cây bút trẻ, trong đó nhiều người đã được công chúng ghi nhận qua những tác phẩm khá ấn tượng và những giải thưởng văn học ở trung ương và địa phương mà họ đã đạt được, như: Tạ Thị Thanh Hải (Hưng Yên), Nông Quốc Lập (Cao Bằng), Bùi Tuấn Minh (Hà Nội), Hà Thanh Vân (TP Hồ Chí Minh), Phạm Giai Quỳnh (Hòa Bình) v.v… Đặc biệt là nhóm 4 cây bút trẻ đến từ các tỉnh Tây Nguyên là: Ly Phan, Lê Vi Thủy, Lê Kim Sơn và Võ Đình Duy.

Họ, các tác giả đến với Đường văn lần này, tuy mỗi người có những sở trường, sở đoản, "tạng văn"… riêng, nhưng tất cả đều có một nét chung, đó là sự đam mê dấn thân với văn chương trong thời buổi văn hóa đọc đang đứng trước những thách thức của thời đại kỹ thuật số, của trí tuệ nhân tạo và lối sống thực dụng.

Chính tình yêu văn chương đã đưa họ đến với Đường văn và Thi Nhân Các - một mô hình xã hội hóa văn chương bước đầu đã thuyết phục họ bởi cách làm bài bản, chuyên nghiệp và chất lượng nghệ thuật của các cuộc thi, trại viết và ấn phẩm.

Trong số họ, có 3 tác giả khá "đặc biệt" bởi những điều trùng hợp tình cờ rất thú vị: Đều "bén duyên" với Đường văn từ những ngày đầu, đều là những cây bút "8x đời đầu" và đều được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam năm 2023. Đó là 3 nhà văn: Lê Vi Thủy, Nông Quốc Lập và Bùi Tuấn Minh.

Xin được nói thêm về chặng "Đường văn" của 3 cây bút này.

Lê Vi Thủy là thạc sĩ mỹ thuật đang dạy học ở thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai (trước đây). Gọi tác giả này là "nhà văn" hay "nhà thơ" đều đúng, vì cô đã xuất bản 3 tập thơ và 4 tập truyện ngắn. Rồi nữa, trong số 9 giải thưởng văn học của các ngành, các cấp mà cô được trao, đều có cả văn xuôi và thơ.

Cuộc thi Truyện ngắn hay Đường văn năm 2024, Lê Vi Thủy được trao giải Tư với truyện ngắn "Dưới ánh chiều tà" viết về những di hại của chất độc da cam/dioxin mà quân đội Mỹ sử dụng trước đây trên chiến trường Tây Nguyên, nơi cô đang chứng kiến hằng ngày.

Thông điệp của truyện ngắn này là: Trách nhiệm và tình yêu cũng là những phương thuốc góp phần khắc phục hậu quả chiến tranh, hồi sinh những số phận tàn tật và những vùng đất chết. Tiếp sau "Dưới ánh chiều tà", truyện ngắn "Dạ quỳnh" của Lê Vi Thủy đã vượt qua gần 200 tác giả với hơn 300 tác phẩm tham dự, để đoạt giải Nhất cuộc thi Truyện ngắn Sông Hương 2024, vừa tổ chức lễ tổng kết và trao giải cuối tháng 3/2025 tại thành phố Huế.

Lần này gặp Lê Vi Thủy tại trại viết Đường văn lần thứ 2, hỏi: Có "choáng" không khi Ban tổ chức đặt yêu cầu cao gấp đôi đối với những tác giả đã từng đoạt giải Đường văn? Nàng văn trả lời rất nghiêm túc: Em biết điều đó và chấp nhận thử sức, bởi Đường văn của Thi Nhân Các cũng là con đường sáng tạo văn chương đầy nhọc nhằn khổ ải mà em đam mê tự nguyện…

Cũng đến từ miền núi, nhưng Nông Quốc Lập xuất phát từ xã Đoài Dương của tỉnh Cao Bằng. Nhà Lập thuộc huyện Trùng Khánh trước đây. Từ đấy về Nhà sáng tác Tam Đảo hơn 300 cây số, nếu đi xe máy thì có thể theo 2 hướng: Theo quốc lộ số 3 về Bắc Kạn, Chợ Chu, Định Hóa… rồi sang Tân Trào, về Việt Trì, xuống Vĩnh Yên…; Hoặc cũng theo quốc lộ số 3 về Bắc Kạn, xuống Thái Nguyên, Phổ Yên, rồi vòng qua hồ Đại Lải nay thuộc tỉnh Phú Thọ...

Nếu đi ôtô thì bắt xe khách từ Trùng Khánh ra tỉnh lỵ Cao Bằng. Từ đây cũng có thể đi xe khách tuyến về Thái Nguyên hoặc tuyến sang Tuyên Quang. Tuyến nào cũng phải vài lần tăng bo xe khách, rồi taxi hoặc xe ôm mới về được Vĩnh Yên để lên Tam Đảo. Lập chọn đi xe máy, vừa chủ động thời gian, lại vừa chỉ mất hơn một trăm ngàn đồng sau 2 lần đổ xăng, so với hơn nửa triệu vé xe khách, bằng cả tuần ngồi chợ bán hàng của vợ.

Hành trình về Tam Đảo, Lập phải qua nhiều con đèo nguy hiểm, như: Khau Liêu, Mã Phục, Tài Hồ Sìn, đèo Giàng, đèo Gió, đèo De... Nhưng khó khăn nhất mà Nông Quốc Lập phải "vượt" qua là thuyết phục vợ cho đi trại viết, bởi bấy lâu văn chương có giúp vợ con được đồng nào đâu? Nhà làm nông, ngô đang vào kỳ thu hoạch. Đã vậy, cái bàn tay của Lập nhiễm trùng phải mổ, vừa kịp lên da… Đúng là tứ bề nan giải, nhưng phải đi thôi, cái con ma văn chương nó nhập vào chàng trai người Tày này từ hồi trai trẻ.

Ngoài bốn mươi tuổi, Lập đã xuất bản 9 tập truyện ngắn và tiểu thuyết, đoạt 3 giải thưởng của Hội Văn nghệ các dân tộc thiểu số Việt Nam. Đó là động lực thúc đẩy Nông Quốc Lập tiếp tục dấn bước trên con Đường văn chương nhiều đèo lắm dốc. Vả lại, Đường văn là ấn phẩm văn chương Lập hâm mộ và tương tác từ những số đầu tiên. Trại viết năm kia của Đường văn, anh được mời, nhưng đang giữa vụ sấy thuốc lá nên không thể tham gia được…

Các tác giả tham dự trại.

Nhà văn, Trung tá Bùi Tấn Minh hiện công tác tại Phòng chính trị, Trường cao đẳng Cảnh sát nhân dân mang tâm hồn và vóc dáng của một… thi sĩ. Từ năm 2006 đến năm 2022, anh đã xuất bản 4 tập thơ đầy đặn. Và tác phẩm thứ năm của Minh là tập truyện ngắn "Đỉnh Kinh" xuất bản năm 2024 đã đoạt Giải thưởng Bộ Quốc phòng về VHNT giai đoạn 2019-2024.

Trước đó, Bùi Tuấn Minh đã được trao hơn chục giải thưởng văn chương các hạng, trong đó có 5 giải do các ngành của Bộ Công an tổ chức. Thời gian đâu mà một Trung tá Công an, ngoài công tác giảng dạy còn đảm nhiệm rất nhiều "vai vế" trong các tổ chức chính trị-xã hội của đơn vị, mà vẫn cày xới chữ nghĩa và gặt hái tưng bừng như thế?

Bùi Tuấn Minh tâm sự rằng, văn chương luôn mang đến những giá trị tích cực, giúp chúng ta được sống trong những cuộc đời khác và thấy được nhiều hơn những điều tốt đẹp của con người. Nghiệp văn là một con đường dài, rất dài; cần sự kiên trì, học hỏi và sáng tạo. Viết văn không thể là một cuộc "dạo chơi" như nhiều bạn trẻ quan niệm. Người viết văn phải lao động nghiêm túc cùng với niềm đam mê chữ nghĩa.

Chính từ quan niệm ấy nên khi được biết về các hoạt động của ấn phẩm Đường văn và Thi Nhân Các, anh nhận thấy đây là một sân chơi rộng cửa cho tất cả những người viết, nhất là những người viết trẻ, trong môi trường xã hội hóa VHNT hiện nay.

Qua quan sát và trải nghiệm, anh nhận thấy Đường văn là một ấn phẩm chất lượng bài vở tốt, gần gũi với môi trường sư phạm và văn học nhà trường. Các cuộc thi và trại viết do Đường văn và Thi Nhân Các tổ chức, tính chuyên nghiệp và học thuật khá cao, có sức lan tỏa trong giới cầm bút và công chúng bạn đọc. Đó cũng là lý do anh đến với Đường văn và tâm niệm sẽ gắn bó với Đường văn, như con đường sáng tạo văn chương mà anh dấn thân tự nguyện…

Chợt nhớ, tại lễ khai mạc Trại sáng tác văn học Đường văn năm 2025, nhà văn Tống Ngọc Hân phát biểu: "Đường văn (của Thi Nhân Các) giống như Đường văn (của các nhà văn), không phải là con đường được tạo nên bằng những tên tuổi hay tạo ra những tên tuổi, mà là con đường của những sáng tác. Cảm ơn Ban tổ chức Trại sáng tác văn học Đường văn 2025 góp phần làm làm cho đời sống tinh thần của các nhà văn có thêm những mảng màu tươi sáng và rộn rã!".

Đó cũng là suy nghĩ chung của các trại viên và đông đảo những người viết, người đọc quan tâm và ủng hộ Đường văn, từ khi "con đường" mới được mở ra!

Mai Nam Thắng

Nguồn VNCA : https://vnca.cand.com.vn/doi-song-van-hoa/tiep-tuc-voi-duong-van--i776647/