Cá tép dầu – "lộc trời" của sông Đà
Cá tép dầu, hay còn gọi là cá thầu dầu, là một đặc sản nổi tiếng của đồng bào dân tộc ở Sơn La. Loài cá này có kích thước nhỏ, chỉ khoảng 2 - 3 đầu ngón tay, sống chủ yếu ở sông Đà và lòng hồ thủy điện Sơn La. Mùa cá tép dầu kéo dài từ tháng 1 đến tháng 4 hàng năm, khi nước sông trong xanh và cá sinh sôi nhiều.
Cá tép dầu.
Trước đây, cá tép dầu có nhiều vô kể nhưng không được coi trọng, người dân chủ yếu đánh bắt để chế biến món ăn đơn giản hoặc làm mắm. Tuy nhiên, trong vài năm trở lại đây, giá trị của loại cá này bỗng chốc tăng vọt khi người ta khám phá ra cách chế biến khô cá tép dầu – một món đặc sản thơm ngon, dễ bảo quản và được thị trường đón nhận nồng nhiệt.
Bí quyết "nâng tầm" cá tép dầu thành đặc sản
Không như nhiều loại cá khác, cá tép dầu tươi không dễ tiêu thụ do kích thước nhỏ và khó vận chuyển xa. Chính vì vậy, người dân địa phương đã tìm ra cách chế biến khô cá tép dầu để nâng cao giá trị.
Ảnh minh họa.
Quy trình làm khô cá tép dầu đòi hỏi sự tỉ mỉ và công phu:
Cá sau khi đánh bắt sẽ được rửa sạch, nhặt bỏ cỏ rác, đánh sơ qua vảy và lọc sạch ruột.
Tiếp đó, cá được ướp cùng muối, đường, ớt tươi, sa tế và các gia vị đặc trưng của địa phương, rồi để ngấm trong 15 phút.
Công đoạn cuối cùng là phơi cá trên giàn treo ở nơi thoáng mát, có nắng đều. Tùy vào thời tiết, cá có thể khô hoàn toàn sau 2 - 4 ngày. Trung bình, 5 kg cá tươi sẽ cho ra 1 kg cá khô chất lượng.
Chị Hoài (Quỳnh Nhai, Sơn La) chia sẻ:
"Trước đây cá tép dầu không ai mua, chỉ để ăn trong nhà. Nhưng giờ khô cá tép dầu rất được ưa chuộng, khách hàng đặt mua nhiều lắm. Mỗi mùa cá đến, chúng tôi phải làm việc từ đêm đến sáng để thu hoạch và chế biến kịp thời."
Cá tép dầu – món ngon "đắt giá" trên thị trường
Ảnh minh họa.
Hiện nay, cá tép dầu đã trở thành đặc sản được nhiều người săn lùng. Trên các chợ online, cá tép dầu tươi và khô đều được rao bán với mức giá cao.
Cá tép dầu tươi có thể kho, nấu canh chua hoặc làm chả cá, giá phải chăng nhưng ít người mua vì khó bảo quản.
Cá tép dầu khô lại là mặt hàng "hút khách" nhất, với giá lên đến 300.000 đồng/kg. Khi nướng hoặc chiên giòn, cá dậy mùi thơm hấp dẫn, thịt dai, vị đậm đà, rất thích hợp để nhâm nhi cùng bia rượu.
Theo chị Giêng, một người chuyên chế biến cá tép dầu tại Sơn La:
"Cá tép dầu khô của chúng tôi có vị thơm ngon đặc trưng, thịt trắng, ngọt, béo nhẹ và cay cay của gia vị. Khách mua ăn thử một lần là lần sau đặt tiếp, có khi phải đặt trước cả tháng mới có hàng."
Ảnh minh họa.
Cách chọn khô cá tép dầu ngon
Muốn mua được cá tép dầu khô chất lượng, cần chú ý:
Màu sắc cá phải vàng nhạt, trong và tươi sáng.
Sờ vào thấy cá khô ráo, không dính tay nhưng vẫn đầy đặn, chắc thịt.
Không nên chọn cá bị ướt, có nước rỉ ra vì đó là dấu hiệu cá đã để lâu hoặc bảo quản không đúng cách.
Từ một loại cá bị xem là "bỏ đi", cá tép dầu giờ đây đã trở thành một món đặc sản nổi tiếng, không chỉ giúp bà con miền sông nước cải thiện thu nhập mà còn giới thiệu một hương vị quê hương độc đáo đến thực khách khắp nơi. Nếu có dịp ghé Sơn La, đừng quên thử qua món khô cá tép dầu – đặc sản mang hương vị đậm đà của sông Đà hùng vĩ.
Như Ý (t/h)