Người dân làm thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Phú Lương. Ảnh: T.L
Thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp là bước đi chiến lược trong tiến trình cải cách hành chính quốc gia, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW của Trung ương về tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Tại Thái Nguyên, việc tổ chức lại bộ máy không dừng ở việc sắp xếp cơ cấu, mà hướng tới xây dựng nền hành chính phục vụ, bắt đầu từ cấp xã, phường - nơi trực tiếp gắn bó với đời sống người dân.
Trước đây, chính quyền cấp xã thường bị bó buộc trong vai trò thực thi mệnh lệnh hành chính, với thẩm quyền hạn chế, bộ máy cồng kềnh và quy trình nhiều tầng nấc.
Để giải quyết một thủ tục hành chính có thể cần qua nhiều khâu, làm giảm hiệu quả và gây phiền hà cho người dân. Việc tổ chức lại theo mô hình hai cấp giúp cắt bỏ khâu trung gian không cần thiết, tạo điều kiện để cấp xã phát huy tính chủ động, nâng cao trách nhiệm, đồng thời gần dân và hiểu dân hơn.
Tại phường Vạn Xuân (đơn vị hành chính mới có quy mô diện tích và dân số lớn, được thành lập trên cơ sở sáp nhập bốn phường: Nam Tiến, Đồng Tiến, Tân Hương và Tiên Phong), hiệu quả bước đầu từ mô hình chính quyền địa phương hai cấp thể hiện rõ nét.
Sau một tháng vận hành, phường đã tiếp nhận 1.265 hồ sơ hành chính, trong đó 889 hồ sơ được giải quyết trước hạn, 375 hồ sơ đang xử lý và không có hồ sơ quá hạn. Đội ngũ cán bộ chủ chốt thường xuyên trực tại Trung tâm Phục vụ hành chính công để nắm tình hình, chỉ đạo xử lý công việc, kịp thời hỗ trợ người dân.
Ông Trần Xuân Trường, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Vạn Xuân, đánh giá: Dù thời gian triển khai chưa dài, nhưng mô hình bước đầu cho thấy hiệu quả rõ rệt, với bộ máy tinh gọn, vận hành thông suốt, gần dân, sát dân.
Chuyển từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ” không phải là khẩu hiệu. Đó là yêu cầu về thay đổi thực chất trong phương pháp làm việc, lề lối công tác và cách ứng xử với người dân.
Tại xã Phú Lương, dù việc tổ chức lại bộ máy ban đầu gặp nhiều khó khăn về nhân lực và điều kiện cơ sở vật chất, nhưng những cải tiến trong quy trình giải quyết thủ tục hành chính được người dân ghi nhận.
Bà Lâm Thị Hương, ở tổ dân phố Dộc Mấu, xã Phú Lương, chia sẻ: Trước kia làm thủ tục phải lên huyện hoặc qua nhiều phòng ban, giờ chỉ cần đến xã, có cán bộ hướng dẫn, trả kết quả đúng hẹn. Tôi thấy thủ tục đơn giản, dễ hiểu, thuận tiện hơn nhiều.
Một trong những nội dung cốt lõi của mô hình chính quyền địa phương hai cấp là phân cấp mạnh mẽ cho cơ sở. Khi quyền hạn được trao đúng, kèm theo cơ chế kiểm tra, giám sát hợp lý, chính quyền cấp xã có thể xử lý công việc nhanh, hiệu quả và linh hoạt hơn. Việc này góp phần nâng cao hiệu quả điều hành và tính minh bạch, những yếu tố cốt lõi của nền hành chính hiện đại.
Tuy nhiên, để chính quyền cơ sở thực sự phát huy vai trò phục vụ, cần tiếp tục đầu tư đồng bộ cả về nhân lực và hạ tầng. Đội ngũ cán bộ cấp xã phải được tinh gọn về tổ chức, đồng thời đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, tinh thần trách nhiệm và khả năng thích ứng với đổi mới.
Cùng với đó là yêu cầu hoàn thiện thể chế, thúc đẩy chuyển đổi số, liên thông dữ liệu và đơn giản hóa thủ tục, nhằm tạo điều kiện để chính quyền cơ sở tiếp cận người dân nhanh hơn, hiệu quả hơn.
Khi người dân nhận thấy sự thuận tiện trong từng giao dịch hành chính, khi cán bộ đóng vai trò đồng hành thay vì áp đặt thì hình ảnh chính quyền sẽ trở nên gần gũi và đáng tin cậy hơn.
Mô hình hành chính phục vụ hướng tới điều đó, được vận hành trên nền tảng quy trình rõ ràng, ứng dụng công nghệ hiện đại cùng với thái độ tích cực và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ thực thi công vụ. Thay đổi mô hình là điều kiện cần cho cải cách, nhưng chuyển biến tư duy mới là yếu tố then chốt để chính quyền thực sự là của dân, do dân và vì dân.
Nhị Hà