Một góc rừng tràm Trà Sư, tỉnh An Giang. Ảnh: Thiên Ý
Phát biểu tại Lễ công bố Báo cáo Kinh tế thường niên Đồng bằng sông Cửu Long 2024, TS Vũ Thành Tự Anh - chuyên gia nghiên cứu FSPPM - cho biết: Đồng bằng sông Cửu Long luôn đứng thứ 4 trong 6 vùng kinh tế - xã hội suốt từ năm 2010 đến nay mà không có sự thay đổi. Nguyên nhân chính là do tốc độ tăng trưởng của vùng chỉ có 3,1%, trong khi tỷ trọng kinh tế của vùng giảm từ 13,2% năm 2014 xuống còn 10,8% năm 2023.
Đồng bằng sông Cửu Long giữ vị thế dẫn đầu cả nước, chiếm 41,2% diện tích đất lúa và 47,3% diện tích tự nhiên của vùng dành cho lúa.
Theo chuyên gia, khu vực này có thể khai thác tiềm năng kinh tế lớn nếu chuyển đổi diện tích lúa sang phát triển nông nghiệp sinh thái.
TS Vũ Thành Tự Anh nhận định, việc theo đuổi phát triển "xanh hóa" trong nông nghiệp là chìa khóa phát triển kinh tế đối với nhiều địa phương trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long, thay vì tập trung phát triển công nghiệp.
Bên cạnh đó, năng lượng xanh cũng là điểm sáng trong phát triển kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long trong tương lai.
Theo TS Vũ Thành Tự Anh, Đồng bằng sông Cửu Long hiện đứng thứ 3 trong toàn quốc về đầu tư vào lĩnh vực năng lượng. Đáng chú ý, dòng vốn đầu tư trong lĩnh vực này đang đến từ khu vực FDI và khu vực tư nhân trong nước. Trong đó, đa số trong số các khoản đầu tư mới là về năng lượng tái tạo.
TS Vũ Thành Tự Anh khẳng định: Lĩnh vực năng lượng xanh là một trong những "cửa ra" cho Đồng bằng sông Cửu Long. Đặc biệt là khi kết hợp với công nghiệp xanh, lĩnh vực này có thể thay đổi diện mạo của toàn bộ khu vực.
"Về dài hạn, phát triển xanh và bền vững là quy luật tất yếu của nhân loại. Nếu chúng ta có năng lượng xanh, chúng ta có thể kết hợp nó với công nghiệp xanh, và từ đó tạo ra một tốc độ năng trưởng kinh tế tốt hơn. Và bản thân các địa phương khi có các dự án công nghiệp thì nguồn thu gân sách cũng sẽ cao hơn", tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh cho biết.
Theo báo cáo của VCCI, thiếu hụt đầu tư đã trở thành một trong những nguyên nhân cốt lõi dẫn đến “vòng xoáy đi xuống” của kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long trong nhiều năm qua. Dù là vùng sản xuất nông nghiệp và xuất khẩu chủ lực, đóng góp hơn 50% vào thặng dư thương mại của Việt Nam, ĐBSCL lại có tỷ lệ vốn đầu tư rất thấp.
Ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch VCCI - cho rằng, kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long trong nhiều năm qua vẫn tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn như cơ sở hạ tầng còn hạn chế, chậm chuyển đổi cơ cấu, thu hút đầu tư kém, doanh nghiệp chậm phát triển cả về số lượng và năng lực, vùng thiếu cơ hội việc làm cho người lao động, năng suất lao động và sức cạnh tranh còn yếu…
Tính theo bình quân đầu người, so sánh trong 6 vùng kinh tế xã hội của Việt Nam, Đồng bằng sông Cửu Long đứng thứ 3 về vốn ODA, thứ 4 về đầu tư công, thứ 5 về FDI và thứ 6 về đầu tư tư nhân trong nước. Hệ quả là cơ sở hạ tầng yếu kém, cơ hội việc làm suy giảm, năng suất lao động trì trệ và sức cạnh tranh suy yếu.
Báo cáo chỉ ra “bốn nhóm” rào cản chính đang kìm hãm dòng vốn đầu tư vào Đồng bằng sông Cửu Long gồm: Hạ tầng giao thông và logistics yếu kém; thiếu hụt lao động có tay nghề; rủi ro từ biến đổi khí hậu và Môi trường kinh doanh chưa đủ thuận lợi. Qua đó, Báo cáo đề xuất bốn nhóm giải pháp then chốt nhằm tháo gỡ nút thắt đầu tư và thúc đẩy phát triển bền vững cho Đồng bằng sông Cửu Long…
Quang Đức