Yếu tố Nga, NATO trong chiến lược an ninh quốc phòng thế kỷ của Anh

10 giờ trướcBài gốc

Tháng 6 này chứng kiến một sự kiện đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chính sách an ninh quốc phòng của Anh.

Giữa bối cảnh thế giới ngày càng bất ổn, Đánh giá Chiến lược Quốc phòng (SDR) mà Thủ tướng Anh Keir Starmer công bố ngày 2-6 được xem là thông điệp cứng rắn về cam kết của Anh trong việc bảo vệ an ninh quốc gia. Tài liệu này là một kế hoạch đầy tham vọng thể hiện sự chuyển mình mạnh mẽ của quân đội Anh: từ thế phòng thủ sang tư thế sẵn sàng chiến đấu.

Mục tiêu đủ lực chủ động dẫn dắt NATO

SDR không chỉ là sự điều chỉnh chiến thuật mà là cuộc đại tu toàn diện để đưa quân đội Anh trở thành lực lượng tích hợp, có tính sát thương cao và có khả năng dẫn đầu Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trong thế kỷ 21.

Cốt lõi của chiến lược mới là nguyên tắc “NATO là ưu tiên hàng đầu”, đặt mục tiêu nâng chi tiêu quốc phòng lên 3% GDP. Trong bối cảnh châu Âu đối mặt những mối đe dọa hiện hữu, Anh không chỉ đứng trong hàng ngũ đồng minh mà chủ động dẫn dắt. Tuy nhiên, thông điệp của London rõ ràng: “NATO là ưu tiên” không đồng nghĩa “chỉ có NATO”. Anh tiếp tục duy trì cam kết mạnh mẽ với các đối tác toàn cầu, bởi an ninh quốc gia không thể tách rời khỏi an ninh thế giới.

Thủ tướng Anh Keir Starmer công bố tài liệu Đánh giá Chiến lược Quốc phòng (SDR) Anh tại xưởng đóng tàu BAE Systems ở Govan (TP Glasgow, Scotland) ngày 2-6. Ảnh: Tài khoản X của ông Starmer

SDR vẽ nên một diện mạo quân đội Anh hoàn toàn mới, nơi sức mạnh truyền thống hòa quyện với công nghệ hiện đại tạo nên một lực lượng phòng vệ linh hoạt, sát thương cao và thích ứng nhanh. Binh sĩ vận hành máy bay không người lái (UAV), trí tuệ nhân tạo và công nghệ tự động hỗ trợ xe tăng, pháo binh. Ranh giới giữa các binh chủng, quân đội với doanh nghiệp và xã hội dân sự được xóa bỏ, xây dựng nền quốc phòng tích hợp và bền vững.

Cuộc chiến ở Ukraine đã cho thấy một bài học quan trọng: sức mạnh quân đội gắn liền chặt chẽ với hệ sinh thái hậu cần, từ nhà sản xuất vũ khí đến nhà đầu tư công nghệ. Vì vậy, SDR không chỉ là chiến lược quân sự mà còn là kế hoạch phát triển kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm và khuyến khích doanh nghiệp trong nước tham gia chuỗi cung ứng quốc phòng.

Chiến lược mới hướng đến năm mục tiêu trọng yếu: (1) dẫn dắt NATO với năng lực hạt nhân tăng cường, công nghệ hiện đại và sức mạnh quân sự nâng tầm; (2) xây dựng lực lượng tích hợp, cơ động, sát thương cao, sẵn sàng bảo vệ lãnh thổ; (3) thúc đẩy tăng trưởng kinh tế qua cải cách mua sắm quốc phòng và hợp tác doanh nghiệp; (4) đổi mới dựa trên bài học Ukraine, tận dụng UAV, dữ liệu và công nghệ số; và (5) huy động toàn xã hội nâng cao năng lực ứng phó và củng cố “hợp đồng xã hội” với lực lượng vũ trang.

Không chỉ dừng ở những lời tuyên bố hùng hồn, Chính phủ Anh và các tướng lĩnh quân đội đã xác định rõ rằng SDR là kế hoạch cải tổ toàn diện. Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, ba trụ cột hành động sẽ được triển khai: cải tổ bộ máy, đầu tư chiến lược và hành động quyết liệt.

“Thế giới đã đổi khác. Những mối đe dọa hiện nay nghiêm trọng và khó lường hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ Chiến tranh Lạnh. Chúng ta đang ở trong một kỷ nguyên đe dọa mới. Và điều đó đòi hỏi một kỷ nguyên mới cho quốc phòng Anh. Bản Đánh giá này đặt ra tầm nhìn chiến lược: bảo vệ nước Anh an toàn hơn, giữ vững an ninh trong nước và củng cố vị thế trên trường quốc tế”

Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey

Lý do cấp bách và rõ ràng nhất: Nga

SDR phản ánh mối lo ngại sâu sắc của London trước một thế giới ngày càng hỗn loạn, đa cực và đầy bất định. Anh xác định mình đang bước vào một kỷ nguyên nguy cơ chưa từng có trong 30 năm qua - thời điểm đòi hỏi phải tái định hình cách tiếp cận an ninh.

Thủ tướng Anh Keir Starmer tham quan xưởng đóng tàu BAE Systems ở Govan (TP Glasgow, Scotland) ngày 2-6. Ảnh: Tài khoản X của ông Starmer

Lý do cấp bách nhất là Nga. SDR xác định Moscow là “mối đe dọa cấp bách và rõ ràng nhất”. Cuộc chiến ở Ukraine cho thấy Nga không ngần ngại sử dụng vũ lực và đe dọa hạt nhân để đạt được lợi ích chiến lược. Dù bộ binh bị suy yếu, Nga vẫn không ngừng hiện đại hóa các lực lượng không gian, mạng, thông tin, vũ khí sinh học và tàu ngầm.

Quan ngại này không chỉ mang tính lý thuyết. Theo đánh giá của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), nếu Nga và Ukraine ngừng bắn trong năm 2025 thì Nga chỉ cần 2 năm là có thể tái thiết lực lượng và đến năm 2027 Nga đủ sức tạo ra mối đe dọa quân sự đáng kể với NATO (đặc biệt là các nước vùng Baltic). Điều này gây sức ép lớn về mặt thời gian để Anh có thể hiện thực hóa SDR.

Ngoài Nga, Anh xem Trung Quốc là “thách thức phức tạp và lâu dài”. Phía London lập luận rằng Bắc Kinh đang sử dụng kết hợp sức mạnh kinh tế, công nghệ và quân sự để mở rộng ảnh hưởng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, làm suy yếu vai trò của Mỹ và gia tăng áp lực lên trật tự quốc tế hiện tại. Theo Anh, công nghệ Trung Quốc đang lan rộng toàn cầu, thâm nhập vào hạ tầng chiến lược và thực tế này đặt ra bài toán an ninh công nghệ cho London.

Ngoài các đối thủ chiến lược, SDR cũng cảnh báo về sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ quốc phòng. UAV, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa và dữ liệu số đang làm biến đổi toàn diện cách tổ chức và chiến đấu của lực lượng vũ trang. Điều này buộc Anh phải tăng tốc đầu tư, nếu không muốn tụt lại trong cuộc cạnh tranh toàn cầu.

Thêm vào đó là chuỗi thách thức phi truyền thống ngày càng hiện hữu: biến đổi khí hậu, khủng bố, bất ổn khu vực, di cư, suy thoái môi trường và biến động dân số. Một trong những cảnh báo cụ thể là việc Bắc Cực có thể không còn băng vào mỗi mùa hè trước năm 2040, mở ra không gian cạnh tranh địa chiến lược mới ngay sát sườn nước Anh.

Nhìn chung, tất cả những yếu tố trên chính là lý do buộc Anh phải cải tổ tư duy quốc phòng, đầu tư mạnh hơn vào năng lực tác chiến thế kỷ 21, chủ động định hình lại vai trò của mình trong một thế giới đầy rủi ro đang chuyển động không ngừng.

Dễ hay không dễ?

Chính phủ Anh đồng thuận với toàn bộ các khuyến nghị có trong SDR, thể hiện quyết tâm nâng cao năng lực quốc phòng trong bối cảnh thế giới đầy biến động. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất vẫn là nguồn ngân sách, theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS).

SDR đặt mục tiêu tăng chi tiêu quốc phòng lên 2,5% GDP từ năm 2027, với tham vọng đạt 3% GDP trong thập niên 2030 nếu điều kiện kinh tế cho phép. Đây là bước tiến quan trọng khi lần đầu tiên trong nhiều năm ngân sách quốc phòng được dự kiến tăng thay vì cắt giảm. Nhưng mục tiêu dài hạn này chưa có cam kết ràng buộc từ Bộ Tài chính và phụ thuộc nhiều vào kỳ vọng ngành công nghiệp quốc phòng phát triển.

SDR đề ra nhiều mục tiêu tham vọng nhưng phần lớn là khuyến nghị, không phải cam kết cụ thể. Giới quân sự Anh đang chờ kết quả Đánh giá Ngân sách để xác định tốc độ thực hiện, cũng như kế hoạch đầu tư và cơ cấu lại lực lượng.

Theo ông Chris Harper - chuyên gia cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương, trước xu hướng Mỹ chuyển trọng tâm chiến lược sang Ấn Độ - Thái Bình Dương, đồng thời yêu cầu châu Âu tự lực hơn, bên cạnh tăng ngân sách, Anh còn cần các quyết định chính trị khó khăn và cam kết đầu tư dài hạn để biến tham vọng thành hiện thực.

DƯƠNG KHANG

Nguồn PLO : https://plo.vn/yeu-to-nga-nato-trong-chien-luoc-an-ninh-quoc-phong-the-ky-cua-anh-post853835.html