Để 'điện rác' hoạt động được tại Lâm Đồng

5 giờ trướcBài gốc

Rác thải chuẩn bị đưa vào lò đốt tại Nhà máy Xử lý rác thải sinh hoạt tại Đơn Dương

• KHI RÁC THẢI SINH HOẠT LÀ NGUỒN NGUYÊN LIỆU

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng, tổng khối lượng rác thải sinh hoạt phát sinh tại Lâm Đồng hiện khoảng gần 1.100 tấn/ngày. Đà Lạt là nơi có lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trong ngày lớn nhất tỉnh với trên 280 tấn/ngày. Kế đến là huyện Đức Trọng với trên 155 tấn/ngày; Bảo Lộc với trên 146 tấn/ngày; Di Linh với trên 132 tấn/ngày. Các huyện trong tỉnh còn lại dưới 100 tấn/ngày, trong đó có những huyện có mật độ dân cư thưa, lượng rác thải sinh hoạt phát sinh hằng ngày khá thấp, như Lạc Dương chỉ khoảng 24 tấn/ngày (toàn bộ số rác này được thu gom và vận chuyển ra Đà Lạt để xử lý).

Trong tổng lượng rác thải sinh hoạt phát sinh hằng ngày trên, khoảng trên 960 tấn đã được thu gom và xử lý (đạt 88%), trong đó, thu gom vùng đô thị đạt tỷ lệ 96% và vùng nông thôn đạt 80%. Việc xử lý hiện nay chủ yếu bằng cách đốt và chôn lấp.

Để đốt, hiện tỉnh có 5 dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại Đà Lạt, Bảo Lộc, Đơn Dương, Di Linh và Lâm Hà. Tổng vốn đầu tư của 5 nhà máy trên đăng ký 1.101 tỷ đồng, diện tích đất thực hiện dự án 68,2 ha, quy mô công suất xử lý rác theo thiết kế khoảng 1.090 tấn/ngày đêm. Trong đó, 3 nhà máy đã đi vào hoạt động tại Đà Lạt, Bảo Lộc và Đơn Dương; nhà máy tại Di Linh đang thử nghiệm cho giai đoạn 1 còn tại Lâm Hà vẫn đang xây dựng.

Nhìn chung, các nhà máy trên khi đưa vào sử dụng đã góp phần không nhỏ trong xử lý rác thải sinh hoạt, giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, có nhà máy vẫn chưa đầu tư các hạng mục như cam kết ban đầu; chưa thực hiện theo công nghệ đăng ký nên trong quá trình thực hiện dự án phải lập thủ tục điều chỉnh công nghệ; việc xử lý rác chưa được triệt để; công tác xử lý môi trường chưa đảm bảo; chủ yếu xử lý bằng cách đốt bỏ.

Các địa phương còn lại trong tỉnh những nơi chưa có nhà máy xử lý đốt thì rác thải sinh hoạt được thu gom, vận chuyển về bãi chôn lấp. Toàn bộ các bãi rác trong tỉnh đều không hợp vệ sinh, rác để lộ thiên hoặc chôn lấp từng phần, không đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật và vệ sinh môi trường, gây ra nhiều tác hại như ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí. Diện tích đất sử dụng để chôn lấp cũng tăng dần, ảnh hưởng không nhỏ đến người dân sống quanh khu chôn lấp rác; tốn nhiều chi phí xử lý, cải tạo đất để sử dụng lại sau khi đóng cửa bãi chôn lấp.

Để Lâm Đồng phát triển bền vững về môi trường, đã đến lúc tỉnh cần những nhà đầu tư với công nghệ tiên tiến hơn trong xử lý rác thải sinh hoạt, đảm bảo thân thiện môi trường, có tính khả thi cao. Một trong những hướng xử lý rác tiên tiến hiện nay là lập nhà máy với nguồn nguyên liệu đầu vào là rác thải để biến thành điện năng.

• CẦN NHỮNG ĐIỀU KIỆN CỤ THỂ

Theo TS Lê Quang Huy - Khoa Hóa học và Môi trường, Trường Đại học Đà Lạt, việc xử lý rác thải sinh hoạt tại Lâm Đồng hiện nay còn rất nhiều bất cập. Các lò đốt đang hoạt động tại các nhà máy đang có mặt trên địa bàn hầu hết có công suất nhỏ, gia nhiệt bằng nhiên liệu, rác thải Lâm Đồng lại có độ ẩm cao (trên 60%) trong mùa mưa nên hoạt động không đạt hiệu quả rất dễ trục trặc, có sự cố. Trong khi đó, việc ủ phân compost như mục tiêu ban đầu đề ra hiện có hiệu quả rất thấp do rác thải sinh hoạt chưa được phân loại tại nguồn, nếu có sản xuất được chất lượng phân bón cũng không đảm bảo, đầu ra rất hạn chế, bán không chạy.

Theo ông Huy, tại Việt Nam đã có 37 nhà máy điện rác hoạt động. Ưu điểm của điện rác là tận dụng được nguồn nhiệt trong quá trình đốt rác để tạo ra điện; cả rác sinh hoạt phân loại hoặc chưa phân loại tại nguồn đều đốt được. Tuy nhiên, để có nhà máy điện rác hoạt động đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu rất lớn; vận hành phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật và tay nghề cao, chỉ phù hợp với nơi có lượng rác phát sinh thu gom khoảng 500 tấn/ngày.

Tại Hội thảo “Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng” do Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức tại Đà Lạt gần đây, đại diện của Công ty Cổ phần công nghệ Môi trường Xanh Seraphin - đơn vị đang vận hành một nhà máy điện rác lớn tại Hà Nội cho biết các nhà máy đốt rác phát điện sử dụng công nghệ có tính ưu việt và mặc dù đặc biệt phù hợp với đặc tính rác thải sinh hoạt của Việt Nam nhưng cũng đòi hỏi những điều kiện “khắt khe và không thể áp dụng ở tất cả các địa phương được”.

Hiện, Công ty này đang đề xuất xây một nhà máy điện rác tại Lâm Đồng với vốn đầu tư dự án trên 1.300 tỷ đồng, sử dụng công nghệ Martin - Đức, đốt rác bằng ghi cơ học, thu hồi nhiệt để phát điện, công suất xử lý 650 tấn/ngày đêm, công suất phát điện 15 MW. Để xây dựng nhà máy này, Công ty Môi trường Xanh Seraphin yêu cầu có diện tích xây dựng nhà máy từ 5 ha trở lên, có quy hoạch bố trí bãi chôn lấp tro bay (là sản phẩm hình thành từ quá trình đốt rác, chiếm 2 - 3% trọng lượng rác) với diện tích khoảng 3 ha trở lên. Nhà máy phải nằm ở khu vực có rác thải sinh hoạt phát sinh nhiều nhất không quá 60 km đảm bảo cho việc giảm thiểu chi phí vận chuyển rác thải từ nơi phát sinh đến nhà máy, có thể là quanh vùng Đà Lạt, Lạc Dương Đức Trọng, Lâm Hà, Đơn Dương chẳng hạn. Đảm bảo quy hoạch vị trí nhà máy có khoảng cách an toàn môi trường đến khu dân cư tối thiểu là 100 m.

Đặc biệt, Công ty đề nghị tỉnh cần quy hoạch vùng thu gom đảm bảo cung cấp cho nhà máy lượng rác thải sinh hoạt tối thiểu là 500 tấn/ngày đêm, tuyệt đối không cung cấp rác thải sinh hoạt cho bất kì nhà máy nào khác nằm trong phạm vi 60 km để đảm bảo nhà máy luôn có đủ rác để đốt. Việc đốt rác đảm bảo vận hành ổn định thì chi phí vận hành mới tiết kiệm, tuyệt đối không thể để dừng lò đốt. Tỉnh cũng cần có giá điện hỗ trợ cộng với giá xử lý rác có chính sách ưu đãi đặc biệt thì mới có điểm hòa vốn cho nhà đầu tư vận hành tốt.

Theo TS Lê Quang Huy, Lâm Đồng cần thu hút các nhà đầu tư có năng lực thật, đặc biệt là các nhà đầu tư có khả năng đầu tư hoàn chỉnh 1 lần, áp dụng công nghệ đốt phát điện, ủ phân compost, tái chế, xử lý chất thải nguy hại để có nguồn thu thứ cấp chủ động. Lâm Đồng cũng cần đầu tư trang thiết bị thu gom, vận chuyển để vận động dân triển khai phân loại rác thải tại nguồn càng sớm càng tốt, đồng thời áp dụng cơ chế tài chính đối với công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải dựa trên nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”, nhằm đảm bảo công bằng, nâng cao ý thức trách nhiệm và giảm gánh nặng ngân sách nhà nước.

VIẾT TRỌNG

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/doi-song/202506/de-dien-rac-hoat-dong-duoc-tai-lam-dong-d6649a4/