Đề xuất nam giới có vợ qua đời nuôi 2 con được mua nhà ở xã hội

6 giờ trướcBài gốc

Nhiều chính sách đột phá về dân số trong dự án luật

Tham gia ý kiến tại buổi thảo luận ở tổ ngày 23/10 về Dự án Luật Dân số, Luật Phòng bệnh, đại biểu Trần Thị Vân, đoàn Bắc Ninh cho rằng đây là hai trong số ít dự án luật mới, có phạm vi ảnh hưởng sâu rộng tới toàn xã hội, trực tiếp liên quan đến sức khỏe và đời sống người dân.

Đại biểu Trần Thị Vân, đoàn Bắc Ninh

Về dự án Luật Dân số, đại biểu Trần Thị Vân bày tỏ sự đồng tình với hướng tiếp cận mới, chuyển trọng tâm từ kế hoạch hóa gia đình sang chính sách dân số toàn diện, bao gồm quy mô, cơ cấu, chất lượng và thích ứng với già hóa dân số. Các chính sách mới mang tính nhân văn và tiến bộ, khi “khuyến khích sinh đủ 2 con” thay vì đặt áp lực hạn chế sinh, thể hiện sự tôn trọng quyền con người. Tuy nhiên, mức sinh đang giảm nhanh và sâu nhất trong lịch sử, từ 2,11 con (năm 2021) xuống còn 1,91 con (năm 2024), đặc biệt thấp tại các đô thị lớn. Vì vậy, việc ban hành Luật Dân số riêng thay cho Pháp lệnh Dân số 2003 là cần thiết để có cơ sở pháp lý mạnh hơn cho các chính sách khuyến khích sinh.

Đại biểu đoàn Bắc Ninh cũng đề nghị các chính sách hỗ trợ cần quy định theo mức lương cơ sở thay vì số tiền cố định, để phù hợp với biến động kinh tế. Bên cạnh đó, cần giảm chi phí nuôi con, phát triển dịch vụ trông trẻ dưới 2 tuổi và thúc đẩy bình đẳng giới trong chăm sóc con cái để việc “sinh đủ hai con” trở thành khả thi trong thực tế.

Về chính sách chăm sóc người cao tuổi, đại biểu đoàn Bắc Ninh cho rằng Việt Nam đang già hóa dân số rất nhanh, trong khi nguồn lực công còn hạn chế và mô hình chăm sóc truyền thống trong gia đình đang suy giảm. Do đó, cần xã hội hóa mạnh mẽ lĩnh vực này.

Đại biểu Trần Thị Vân đề nghị Nhà nước có chính sách ưu đãi cụ thể như: hỗ trợ đất đai, miễn giảm thuế, cho vay vốn ưu đãi và đào tạo nhân lực chuyên môn về chăm sóc người cao tuổi, đồng thời thiết lập cơ chế giám sát chặt chẽ để bảo vệ quyền lợi nhóm yếu thế.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà, đoàn Hà Nội

Đồng quan điểm, đại biểu Trần Thị Nhị Hà, đoàn Hà Nội cho rằng, Việt Nam hiện nay chưa phải đối mặt với cơ cấu dân số già nhưng ngay tại thời điểm này cần phải có các chính sách để thích nghi. Đại biểu đoàn Hà Nội đánh giá, Luật Dân số lần này có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng các chính sách, hoạch định chiến lược phát triển bền vững để tận dụng hiệu quả nguồn nhân lực trẻ trước khi bước vào giai đoạn dân số già.

Chất lượng dân số được cải thiện khi toàn bộ quá trình từ thời điểm cha mẹ dự định có con được tư vấn, khám sức khỏe sinh sản, đến giai đoạn sàng lọc, chẩn đoán trước sinh, giai đoạn sơ sinh và quan trọng không kém là chương trình sức khỏe, dinh dưỡng và giáo dục toàn diện cho trẻ.

“Dự thảo Luật Dân số chỉ quy định có 2 giai đoạn là giai đoạn trước khi kết hôn và giai đoạn trước sinh, sơ sinh. Như vậy, dự thảo luật đang thiếu các quy định về chính sách dinh dưỡng học đường, giáo dục thể chất học đường, hỗ trợ y tế học đường đối với đối tượng trẻ em chưa thành niên. Trong khi đó, đây là những chính sách có ý nghĩa vô cùng quan trọng để nâng cao chất lượng dân số… Tôi kiến nghị bổ sung thêm quy định về chính sách dân số đối với trẻ em chưa thành niên và thanh niên, trong đó tập trung 3 vấn đề dinh dưỡng, giáo dục thể chất và y tế học đường”, đại biểu đoàn Hà Nội nhấn mạnh.

Phát biểu làm rõ một số ý kiến của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh, vấn đề dân số là một trong những vấn đề quan trọng và đã được đề cập trong nhiều văn kiện của Đảng, Nhà nước. Gần đây nhất, Nghị quyết 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 của Bộ Chính trị cũng có nhiều định hướng quan trọng về chính sách dân số.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu làm rõ một số ý kiến của đại biểu Quốc hội tại buổi thảo luận tổ ngày 23/10

Thời gian qua, chính sách dân số chủ yếu được triển khai thực hiện theo Pháp lệnh Dân số. Tuy nhiên, Việt Nam đang đối mặt với tình trạng già hóa dân số và tỷ lệ sinh thay thế ngày càng giảm, đặt ra yêu cầu phải có những giải pháp căn cơ, cấp bách. Do đó, Chính phủ đã giao Bộ Y tế khẩn trương xem xét, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan.

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế, đối với chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội cho các gia đình sinh đủ 2 con, dự thảo Luật đề xuất bổ sung thêm đối tượng ưu tiên. Hiện nay, các nhóm được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội gồm gia đình người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ, người khuyết tật, người được bố trí tái định cư.

“Chúng tôi đề nghị bổ sung thêm đối tượng ưu tiên là những gia đình mà phụ nữ sinh đủ 2 con, hoặc nam giới có hai con đẻ mà người vợ đã qua đời. Mục tiêu là nhằm giúp các gia đình sinh đủ hai con có thêm điều kiện sinh hoạt ổn định. Dự án Luật tiếp cận theo góc độ như vậy”, Bộ trưởng cho hay.

Đề cao vai trò y tế dự phòng trong bối cảnh bệnh tật kép

Về Luật Phòng bệnh, các đại biểu nhận định Việt Nam đang đối mặt với “mô hình bệnh tật kép” vừa đối phó các bệnh truyền nhiễm mới nổi song hành cùng các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, ung thư, tiểu đường, rối loạn tâm thần. Dù tuổi thọ trung bình đã tăng lên 74,5 tuổi và tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em giảm mạnh, song mỗi người dân Việt Nam vẫn phải sống trung bình 10 năm cuộc đời trong tình trạng bệnh tật, gây gánh nặng lớn về kinh tế và xã hội.

“Việc xây dựng Luật Phòng bệnh với phạm vi điều chỉnh bao quát cả bệnh truyền nhiễm, bệnh không lây nhiễm, rối loạn tâm thần và dinh dưỡng. Đây là bước tiến quan trọng trong tư duy y tế dự phòng, coi “phòng bệnh chủ động” là then chốt, phù hợp xu thế phát triển bền vững”, đại biểu Trần Thị Vân đánh giá.

Đại biểu cũng nêu kiến nghị, giám sát được ví như “tai mắt của y tế công cộng”, giúp phát hiện sớm nguy cơ và ổ dịch. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung quy định cho phép cơ quan y tế được lấy mẫu xét nghiệm từ người đã tử vong nghi mắc bệnh truyền nhiễm trong trường hợp cần thiết, để xác định nguyên nhân và chủ động khoanh vùng kiểm soát dịch.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, đại dịch Covid-19 đã bộc lộ những lỗ hổng đáng kể trong hệ thống pháp luật về y tế, cho thấy Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm hiện hành có phạm vi quá hẹp và không còn phù hợp. Trước bối cảnh đó, việc xây dựng một Luật Phòng bệnh mới với cách tiếp cận toàn diện, theo tinh thần “phòng bệnh hơn chữa bệnh” đã trở thành một yêu cầu cấp thiết, rút ra từ những bài học sâu sắc trong thực tiễn chống dịch.

Nhận thấy sự cần thiết phải có một nền tảng pháp lý bền vững hơn, Chính phủ đã quyết tâm xây dựng Luật Phòng bệnh. Dự luật này không chỉ nhằm lấp đầy các khoảng trống pháp lý mà còn cụ thể hóa những quy định mới của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là tinh thần của Nghị quyết 72 về việc đặt công tác phòng bệnh lên hàng đầu. Mục tiêu là tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc, giúp hệ thống y tế chủ động ứng phó với mọi tình huống y tế công cộng, thay vì chỉ giải quyết các vấn đề khi đã xảy ra.

“Một trong những điểm cốt lõi của Luật Phòng bệnh mới là sự mở rộng phạm vi điều chỉnh. Lần đầu tiên, các bệnh không lây nhiễm phổ biến như tiểu đường, cao huyết áp sẽ được đưa vào luật một cách cụ thể, giúp các quy định trở nên dễ hiểu và dễ triển khai hơn trong thực tế. Bên cạnh đó, các chính sách liên quan đến dinh dưỡng cũng sẽ được thể hiện một cách bài bản. Mặc dù các chương trình quốc gia về dinh dưỡng đã được triển khai, nguồn lực dành cho chúng còn hạn chế, làm giảm hiệu quả. Luật mới mong muốn đảm bảo các chính sách được ban hành phải đi kèm với nguồn lực thực thi tương xứng”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan thông tin.

Đặc biệt, luật sẽ ưu tiên nguồn lực cho công tác phòng chống bệnh tật tại các khu vực khó khăn. Các đối tượng ở vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ là nhóm được ưu tiên hàng đầu trong các chương trình mục tiêu quốc gia, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong công tác chăm sóc sức khỏe.

Bên cạnh đó, Luật Phòng bệnh mới sẽ có những giải pháp đột phá để khuyến khích sự tham gia của y tế tư nhân, từ bệnh viện, cơ sở y tế đến các lĩnh vực sản xuất dược phẩm và trang thiết bị. Một minh chứng cho sự thành công của chiến lược này là năng lực sản xuất vaccine trong nước. Hiện tại, Việt Nam đã tự chủ được 11 trên 12 loại vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Năng lực sản xuất này không chỉ đến từ hệ thống công lập mà còn có sự đóng góp ngày càng lớn của các đơn vị ngoài công lập.

Nhóm PV/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/xa-hoi/de-xuat-nam-gioi-co-vo-qua-doi-nuoi-2-con-duoc-mua-nha-o-xa-hoi-post1240156.vov