Lần gần đây nhất diễn ra vào cuối năm 2018, đầu năm 2019 là đợt đóng cửa dài nhất lịch sử (tới 35 ngày). Khi đó ông Donald Trump đang giữ cương vị Tổng thống thứ 45 của nước Mỹ.
Hiện tại, Tổng thống Donald Trump đã trở lại cầm quyền và nước Mỹ một lần nữa lại rơi vào cảnh chính phủ bị đóng cửa sau khi cả dự thảo ngân sách của phe đảng Dân chủ lẫn dự thảo của phía đảng Cộng hòa và ông D.Trump đều không được thượng viện thông qua.
Ở nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ trước, ông D.Trump đã lập kỷ lục về thời gian chính phủ bị đóng cửa. Lần này, hiện chưa thể biết chính phủ đóng cửa sẽ kéo dài bao lâu nhưng chắc chắn sẽ không qua nhanh bởi cả hai phe trong lưỡng viện lập pháp ở Mỹ ngay từ đầu đã hạ quyết tâm kiên định quan điểm của phe mình và dứt khoát không nhượng bộ với phe bên kia. Cũng vì thế, Chính phủ Mỹ lại bị đóng cửa đã trở nên không thể tránh khỏi.
Cả phe đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa cùng ông D.Trump đều chủ trương tận dụng lợi thế tối đa từ việc đạt được thỏa thuận giúp ngăn ngừa tình trạng chính phủ bị đóng cửa lẫn việc chính phủ lại bị đóng cửa. Nói cách khác, cả hai phe đều cố tình xô đẩy nhau vào tình thế bế tắc hiện tại.
Nguyên do nằm ở nét đặc biệt của lần đóng cửa chính phủ này. Sau những tháng ngày gần như bị tê liệt bởi thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội hồi đầu tháng 11-2024 và bởi cách thức cầm quyền rất chuyên quyền của ông D.Trump, phe đảng Dân chủ giờ phải tận dụng tối đa công cụ và vũ khí công hiệu duy nhất hiện còn có được cho cuộc đấu tranh quyền lực với ông D.Trump và ganh đua với phía đảng Cộng hòa hướng tới cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 năm tới ở nước Mỹ.
Chủ đề nội dung hiện được phe đảng Dân chủ chính trị hóa là phúc lợi xã hội và chăm sóc y tế cho người có thu nhập thấp ở Mỹ. Đây là chiêu thức một mũi tên trúng hai đích.
Thứ nhất là tranh thủ diện cử tri rất rộng ở Mỹ cho các cuộc bầu cử tới.
Thứ hai là hủy hoại một trong những nội dung trọng tâm của đạo luật "To và đẹp" của ông chủ Nhà Trắng được quốc hội thông qua cách đây không lâu. Cắt giảm trợ cấp phúc lợi xã hội và chăm sóc y tế là một mục tiêu được ông D.Trump coi trọng hàng đầu. Đạo luật trên vừa mới được thông qua mà giờ lại bị rút bỏ nội dung chủ chốt thì không khác gì cú đòn nhằm trực diện vào thể diện và uy danh của ông D.Trump và phe đảng Cộng hòa. Không bên nào chịu nhượng bộ lẫn nhau chính vì thế.
Ông D.Trump và đảng Cộng hòa càng không sẵn sàng nhượng bộ điều này cho phía đảng Dân chủ bởi còn chủ ý tận dụng tình trạng chính phủ bị đóng cửa để đổ vấy hết mọi trách nhiệm sang cho phía đảng Dân chủ, cáo buộc phía đảng Dân chủ coi trọng người nhập cư bất hợp pháp hơn người gốc Mỹ. Ông D.Trump vốn đã chủ trương sa thải hàng loạt công chức và viên chức làm việc trong các cơ quan công quyền. Chính phủ bị đóng cửa đưa lại cho ông cơ hội và lý do để tăng cường làm việc này và hợp pháp hóa việc sa thải hàng loạt.
Do đó, bế tắc hiện tại chưa thể sớm được khắc phục. Cả hai bên đều tận dụng và lạm dụng nó phục vụ cho lợi ích và mục đích riêng. Họ chỉ đi vào thỏa hiệp với nhau khi sự bất bình và thất vọng của người dân bộc lộ, gia tăng rõ rệt và khi nền kinh tế Mỹ thấm đủ tác động tiêu cực cùng những hiệu ứng tai hại của tình trạng chính phủ bị đóng cửa như mọi lần đã xảy ra trước đó.
Đại sứ Trần Đức Mậu